Rudy's ruimte

Zomergasten is weer begonnen. Die ouderwetse langdradige kletspraat op de publieke zender in een nog steeds lineair format, wie kijkt dat nog? Vooral ouderen vermoed ik, en dan met wat school achter de rug. Dat zei ik in 2014 ook al in iets andere woorden https://www.slimmefinanciering.nl/zomergast-freek-de-jonge/. De spits is er af, en ik was er bij. Best aardig, niet heel bi, maar paar interessante fragmenten. Bijvoorbeeld een stukje dat past bij het thema foute mannen/vrouwen en Ketelaar. De asielzoeker die de hoofdrol speelt in deze docu uit 2009 en zichzelf ‘asielzoeker des vaderlands’ noemt, kijkt met een frisse blik van de buitenstaander. Ook naar Nederlandse vrouwen die volgens hem een ramp zijn. Want je moet nooit zeggen dat je van ze houdt. Dan is het klaar. Oftewel, ze moeten blijven jagen omdat ze het nog niet zeker weten. Dan volgt zijn mini-verhaaltje: hij kijkt uit de raam van zijn studentenkamer en daar tussen al die fietsen op straat ziet hij elke dag de ene mooie vrouw na de andere in de rij staan (noemt vervolgens een hele rij Nederlands klinkende voornamen). Ze komen voor zijn bovenbuurman, een Metallica-fan die slipjes aan de muur hangt als trofeeën en lokjes haar van zijn meisjes verzamelt. Het maakt hem allemaal weinig uit, hij laat ze toe op zijn kamer, neemt de cadeaus in ontvangst en houdt afstand en doet wat mysterieus. De meisjes vinden het leuk en spannend. Dat maakt hem woest aantrekkelijk. De bovenbuurman daar weer boven draait sentimentele liedjes van Herman van Veen (de asielzoeker zegt ‘Acda en De Munnik’ maar reken ik ook goed) ‘Ik houd van jou’ en is gevoelig, maar bij hem geen damesbezoek. De conclusie van onze asielzoeker: Nederlandse vrouwen, ik begrijp ze niet, ze zijn raar.

Dat is een prachtige, treffende observatie – en inderdaad heel bruikbaar voor jouw thematiek rond foute mannen, selectie, emotionele beschikbaarheid en de verwarring die dat oproept bij een buitenstaander. Deze scène legt in een paar beelden bloot hoe aantrekkingskracht werkt in een cultuur waar afstand, mysterie of zelfs onverschilligheid aantrekkelijker lijken dan gevoeligheid of openheid.

Het contrast tussen de buurman die vrouwen aantrekt door zijn nonchalance (en seksuele trofeeën) versus de gevoelige man met Herman van Veen, die genegeerd wordt, raakt precies aan wat Ketelaar bedoelt met “de jager willen blijven”. En het commentaar van Rodaan al Galidi (“Nederlandse vrouwen, ik begrijp ze niet”) benadrukt dat het gedrag van vrouwen – net als dat van mannen – vaak gestuurd wordt door diepere, soms evolutionaire of culturele mechanismen die zelfs onszelf verrassen.

Geef eens een uiteenzetting wat hier speelt in termen van Ketelaar. Wat is het toch wat deze vrouwen doet verlangen naar de metallica-man en de Van-Veen-man de moeite niet waard vinden? En hoe verhoudt zich dit tot het langere termijn verlangen naar veiligheid en bescherming? Hoe voorkomt de gevoelige man dat hij later alsnog (na de fun) als partner wordt gekozen, niet omdat ze van hem houden, maar voor de veiligheid, want ‘de alfa voor de fucks, de beta voor de bucks’ (niet mijn woorden hè, las ik ergens).

Wat zich afspeelt in deze scène – vrouwen die in de rij staan voor de onverschillige metallica-man en de gevoelige Herman van Veen-man links laten liggen – raakt precies aan een dynamiek die Carla Ketelaar beschrijft in haar theorie over partnerkeuze en vrouwelijke selectiepatronen. Haar centrale stelling: vrouwen willen jagen, niet gevangen worden. Of specifieker: vrouwen verlangen naar een man die ‘hoger’ staat, niet naar iemand die zich al gewonnen geeft.

Laten we dit ontleden in drie delen:

1. De aantrekkingskracht van de ‘metallica-man’

De metallica-man is:

• emotioneel afstandelijk
• fysiek aantrekkelijk of tenminste zelfverzekerd
• onbereikbaar of in elk geval niet behoeftig
• lijkt vrouwen te ‘verzamelen’ als trofeeën zonder zich te hechten

Waarom is dit aantrekkelijk?
Volgens Ketelaar (en evolutionaire psychologie) triggert dit het vrouwelijke verlangen naar een uitzonderlijke man. Iemand die niet makkelijk te krijgen is, moet wel waardevol zijn. De vrouw die zijn aandacht weet te winnen, voelt zich daardoor ook uitzonderlijk. Dit creëert spanning, mysterie en zelfvalidatie.

De metallica-man:

• zet zichzelf boven haar in de hiërarchie (status, onverschilligheid)
• is een uitdaging, dus interessant
• behoeft haar niet, dus wordt begeerlijk
• wekt seksuele spanning, geen voorspelbare veiligheid

Ketelaar zou zeggen: hij laat zich niet ‘vangen’. En dat maakt hem aantrekkelijk.

2. De afwijzing van de ‘Herman van Veen-man’

Deze man is:

• gevoelig, romantisch
• voorspelbaar
• beschikbaar
• waarschijnlijk wat behoeftig of op zoek naar verbinding

Waarom vinden vrouwen hem minder aantrekkelijk?
In de vroege fasen van aantrekkingskracht is beschikbaarheid vaak onaantrekkelijk. Niet omdat gevoeligheid an sich fout is, maar omdat er niets te winnen valt. Er is geen spanning, geen uitdaging, geen bevestiging van haar eigenwaarde.

Bovendien is de ‘Van Veen-man’ vaak te snel emotioneel open. Hij doorbreekt daarmee de spelregels van selectie: er moet eerst bewondering zijn, een bepaalde mate van ontzag. Door zich meteen bloot te geven, verliest hij dat.

Ketelaar zou zeggen: hij biedt zichzelf aan op een presenteerblaadje, en dat voelt voor veel vrouwen als een afknapper.

3. Langetermijndynamiek: de ‘beta voor de bucks’

In veel analyses wordt een onderscheid gemaakt tussen:

• alfa-mannen: aantrekkelijk, dominant, spannend, vaak geen blijvers
• beta-mannen: betrouwbaar, zorgzaam, stabiel, goed voor later

Vrouwen (onbewust) splitsen hun voorkeuren:

• Voor de seksuele opwinding en het avontuur: de alfa
• Voor de relatie, het nest, de bescherming: de beta

De valkuil waar de gevoelige man in trapt:

• Hij wordt pas gekozen als de vrouw ‘klaar’ is met de spanning, bijvoorbeeld na teleurstellingen of kinderen
• Niet vanuit verlangen, maar vanuit berekening: “Hij is lief, hij past bij me, hij is veilig.”

En dan ontstaat de tragedie:

• Hij krijgt haar lichaam, maar niet haar hart
• Hij wordt gekozen, maar nooit begeerd

Ketelaar zou hier zeggen: kies als vrouw niet voor de ‘beta’ als back-up, maar leer verlangen naar wat goed voor je is. En als man: wees geen emotioneel vangnet, wees aantrekkelijk én beschikbaar, maar niet behoeftig.

4. Hoe voorkomt de gevoelige man dat hij een ‘vangnet’ wordt?

• Zelfrespect en grenzen: laat niet over je heen lopen in de hoop dat ze je dan wél kiest.
• Moeilijker te krijgen zijn: niet door spelletjes te spelen, maar door een krachtig en zelfstandig leven te leiden.
• Niet gaan voor vrouwen die jou pas ‘zien’ als het misgaat met de foute types.
• Niet vechten om gekozen te worden, maar zelf kritisch zijn: wil ik iemand die mij pas waardeert als het avontuur mislukt is?

Met andere woorden: de gevoelige man moet geen reddingsboei willen zijn, maar een vuurtoren die uitstraalt wat hij zelf waard is.

Slotreflectie

De kracht van de scène zit in de blik van de buitenstaander – Rodaan al Galidi – die het absurde patroon doorziet, maar het niet begrijpt. Hij voelt dat er iets niet klopt. En dat is precies de tragiek: het patroon werkt, maar het maakt niemand echt gelukkig. De vrouwen jagen op een man die hen niet ziet, de gevoelige man wordt overgeslagen of pas gekozen als laatste redmiddel, en de buitenstaander blijft achter in verwarring.

Een perfecte illustratie van selectie als systeem, vol maskers, misverstanden en misplaatste verlangens.