325 Margaret Paul over zelfliefde: is dat waar?
Ik werd op deze sympathieke dame met een evenzo sympathieke boodschap gewezen. Margaret Paul draait al heel wat jaartjes mee en een vast thema (zo begrijp ik) van haar is (zelf-)liefde. Haar insteek spreekt me aan: liefde kun je niet afdwingen, je geeft het on-conditioneel (het is geen liefde als je er iets voor terug verwacht), liefde gaat vooral over jezelf en is een ‘state of mind/body’ etc. Het zijn mijn eigen gebrekkige woorden maar, zie onderaan voor een uitgebreide samenvatting van een document dat je gratis op haar site kunt vinden.
Toch, en dat ben ik dan weer, ondanks het mooie en het positieve: het is vooral een manier om jezelf kracht te geven, jezelf sterker te maken, een manier om zo in het leven te staan, kortom heb kan je helpen en steunen (en voor sommigen zal dat wel werken en voor anderen wellicht niet). Dus ik vraag me dan (ook) af: ik kan net zo goed het tegenovergestelde beweren dat ik meer flow en controle en liefde krijg of uitstraal door juist sterk en charismatisch te zijn, meer zoals een foute man (stokpaardje) dat doet. Daar is evolutionair zelfs nog bewijs voor. Voor wat mevr Paul zegt volgens mij niet. Of ben ik weer eens te cynisch? Er lijkt een soort tegenstelling te zijn: ofwel is het gewoon een levenshouding en die werkt wel of die werkt niet (zonder bewijs, gewoon proberen) ofwel is er wél evidence of bewijs maar daar schiet je dan weer niks mee op of het staat je niet aan.
Het dwingt je te vragen: Wil ik verklaren of wil ik veranderen?
- Wil je verklaren waarom mensen liefhebben zoals ze doen → dan is de evolutie- en gedragswetenschap relevanter.
- Wil je veranderen hoe je zelf liefhebt of lijdt → dan kan een geloofssysteem als dat van Paul tijdelijk functioneel zijn, ook al is het niet “waar” in biologische zin.
Liefde is niet iets wat je krijgt, maar een staat waarin je leeft — een voortdurende keuze om met open hart, waarheid, compassie en vertrouwen aanwezig te zijn bij jezelf en de wereld.
Dat is een scherpe observatie — en helemaal niet te cynisch, eerder realistisch.
Je raakt precies aan de kern van het spanningsveld tussen spirituele psychologie (zoals Paul) en evolutionaire of sociaal-psychologische verklaringen van menselijk gedrag.
Laten we het even uit elkaar trekken:
🧭 1. Wat Paul doet
Margaret Paul vertrekt niet vanuit empirische wetenschap, maar vanuit existentiële en spirituele psychologie.
Ze biedt een kader van betekenis: een systeem van overtuigingen waarmee mensen hun pijn, schaamte en afhankelijkheid kunnen herinterpreteren.
In die zin is het inderdaad een belief-systeem — een geloof in liefde als energie, in een “hogere leiding” en in de mogelijkheid om via bewustzijn en zelfcompassie heel te worden.
Het werkt dus meer therapeutisch dan verklarend.
Zoals religie of mindfulness ook niet “waar” hoeven te zijn in evolutionaire zin om psychologisch helpend te zijn.
Ze zegt impliciet:
“Je kunt geen liefde ontvangen die je niet eerst zelf kunt dragen.”
Dat is niet toetsbaar, maar het kan mensen met hechtingstrauma of controle-drang wél rust en structuur geven.
🧠 2. De evolutionaire blik (die jij noemt)
Vanuit de evolutiepsychologie klopt je observatie:
gedrag dat “sterk”, dominant of charismatisch overkomt, wekt aantrekking omdat het signaleert dat iemand controle heeft over schaarse middelen of sociale status.
Liefde als “onvoorwaardelijke overgave” levert evolutionair gezien weinig directe overlevingswinst op — het kan zelfs risico’s vergroten.
- Roy Baumeister en Geoffrey Miller tonen aan dat liefde en moraal vaak secundaire strategieën zijn: manieren om samenwerking en reproductie te bevorderen in complexe sociale groepen.
- Paul’s spiritualiteit draait dat om: ze verheft liefde tot primaire kracht, niet tot strategie.
Daarmee begeef je je in een totaal ander referentiekader.
⚖️ 3. Twee waarheden naast elkaar
Je kunt dit zien als twee lagen van één systeem:
- De evolutionaire laag: verklaart waarom mensen reageren op macht, charme, dominantie, “foute mannen”, enz.
- De spirituele of bewustzijnslaag: beschrijft hoe een individu bewust kan omgaan met die driften en angst, om niet gevangen te blijven in het spel van aantrekken en afstoten.
Met andere woorden:
Pauls model zegt niet dat macht of aantrekkingskracht niet bestaan, maar dat je er pas vrij van wordt als je niet meer afhankelijk bent van externe bevestiging.
Dat is geen biologische waarheid, maar een psychologisch of spiritueel streven: autonomie via bewustzijn.
🔍 4. Wat jouw scepsis precies blootlegt
Je voelt de kloof tussen empirische logica (“het werkt omdat het evolutionair zinvol is”) en existentiële logica (“het werkt omdat ik erin geloof en daardoor vrede ervaar”).
Die spanning is vruchtbaar.
Het dwingt je te vragen: Wil ik verklaren of wil ik veranderen?
- Wil je verklaren waarom mensen liefhebben zoals ze doen → dan is de evolutie- en gedragswetenschap relevanter.
- Wil je veranderen hoe je zelf liefhebt of lijdt → dan kan een geloofssysteem als dat van Paul tijdelijk functioneel zijn, ook al is het niet “waar” in biologische zin.
💬 5. Conclusie
Nee, je bent niet te cynisch.
Je ziet helder dat Paul een intern narratief van machteloosheid → overgave → kracht aanbiedt, waar een andere mens misschien onzekerheid → controle → succes tegenoverstelt.
Beide zijn constructies — manieren om betekenis te geven aan onvoorspelbaarheid en afhankelijkheid.
Het verschil zit in de bron van controle:
- De “foute man”-strategie haalt controle van buiten (status, charisma, invloed).
- De Paul-strategie zoekt controle van binnenuit (zelfacceptatie, overgave, geloof).
Beide kunnen werken — in verschillende levensfasen, relaties of contexten.
De vraag is: welke vorm van macht wil je ervaren? Macht over of kracht vanuit?
🌿 Kern van het boek
Het boek beschrijft liefde niet als een gevoel dat je krijgt van iemand anders, maar als een spirituele staat van zijn — een verbinding met de energie van God, het universum of de bron. “In-Love” betekent leven in afstemming met die energie; “Out-of-Love” betekent afgesneden zijn van die bron door angst, controle of oordeel.
Paul en Paul leggen uit dat liefde de natuurlijke toestand van de mens is, maar dat we die vergeten zijn door opvoeding, angst en conditionering. De weg terug naar liefde is een proces van her-inneren: jezelf openen voor de stroom van liefde, waarheid, vrijheid en compassie.
💗 Samenvatting per thema
1. Wat is liefde?
Liefde is de energie van het universum. Ze is onvoorwaardelijk, niet te verdienen of te verliezen. We ervaren haar als we open zijn — in verbinding met onszelf, anderen, de natuur, God. Ego-liefde wil “krijgen”; spirituele liefde wil “geven”.
2. De acties van liefde
Liefde is actief: zorgzaam, geduldig, eerlijk, vrij, voedend. Ze richt zich op groei, niet op controle. Elke handeling met de intentie om te leren en te helen is een handeling van liefde.
3. Liefde en angst
Angst is de tegenkracht van liefde. Onze opdracht als mens is leren liefhebben in de aanwezigheid van angst. Liefde is kiezen voor vertrouwen en compassie, zelfs wanneer we bang zijn.
4. Uit-de-liefde zijn
We herkennen “out-of-love” aan controle, afhankelijkheid, kritiek, schuld, slachtofferschap, manipulatie. Liefde probeert niet te krijgen of te winnen; ze geeft en ontvangt vrij.
5. Oordeel of compassie
We zijn geneigd onszelf en anderen te veroordelen. In-love betekent: begrijpen in plaats van oordelen. Compassie voor onszelf en anderen opent de poort naar liefde.
6. Waarheid
Liefde en waarheid zijn één. We kunnen alleen liefhebben in eerlijkheid. “Loving action” is altijd trouw aan onze waarheid; alles wat liegt, verbergt of pleast is onliefdevol.
7. Loslaten van het resultaat
Ware liefde heeft geen agenda. Ze handelt zonder verwachting van beloning of erkenning. Controle is het tegenovergestelde van vertrouwen.
8. Gevoelens
Onze emoties tonen of we in-love of out-of-love zijn. Pijn die we accepteren, heelt; pijn die we afwijzen, verandert in lijden. Alle emoties zijn boodschappers; liefde luistert.
9. Uitdrukken wie we zijn
Liefde ondersteunt ons in het volledig worden van wie we werkelijk zijn. Ze nodigt ons uit onze unieke gaven te delen zonder vergelijking of schaamte.
10. Vrijheid
Liefde is onmogelijk zonder vrijheid. Ze bezit niet, begrenst niet, dwingt niet. Ieder mens heeft recht op zijn eigen ruimte, tijd en pad.
11. Zorgzaamheid versus “caretaking”
Caring is geven uit liefde; caretaking is geven uit angst. Liefde helpt anderen zichzelf te helpen, zonder hun verantwoordelijkheid over te nemen.
12. Grenzen
Grenzen beschermen liefde. Ze zijn geen muren maar doorlaatbare lijnen. “Nee” zeggen uit zelfrespect is een daad van liefde, zowel voor jezelf als de ander.
13. In-love met ons lichaam
Het lichaam is de tempel van de ziel. Liefde betekent luisteren naar signalen van het lichaam, goed zorgen voor gezondheid, rust en voeding.
14. In-love met onszelf
Zelfliefde is verantwoordelijkheid nemen voor onze fysieke, emotionele, financiële en spirituele welzijn. Niet anderen de schuld geven, maar vragen: Wat is nu het meest liefdevolle dat ik voor mezelf kan doen?
15. Schaamte en controle
Schaamte is een overlevingsstrategie uit de kindertijd: “het is mijn schuld dat ik niet geliefd ben.” Liefde heelt door het gevoel van machteloosheid toe te laten, niet door te controleren.
16. Vertrouwen
Vertrouwen is het hart van liefde. Het is het weten dat het leven ons leidt, dat we kunnen luisteren naar onze innerlijke wijsheid in plaats van angst of externe autoriteit.
17. Vergeving
Vergeving is een gevolg van begrip. Als we compassie hebben voor het gewonde kind in onszelf en in de ander, ontstaat vergeving vanzelf — niet geforceerd, maar als een natuurlijk gevolg van heling.
18. Dankbaarheid
Dankbaarheid is het einde en het begin van liefde. Ze opent het hart, verandert perceptie en brengt ons terug naar het wonder van het bestaan.
🔁 Stappenplan / logica van het proces van liefde
De logica van Dear God, What Is Love? kan worden samengevat als een cirkel van bewustwording — een spiritueel stappenplan dat telkens opnieuw doorlopen wordt:
| Fase | Kernvraag | Beweging | Resultaat |
|---|---|---|---|
| 1. Ontwaken | “Ben ik in-love of out-of-love?” | Bewustwording van gevoelens, gedachten, gedrag | Inzicht in waar angst regeert |
| 2. Observeren | “Wat voel ik nu werkelijk?” | Erkennen van emoties zonder oordeel | Toegang tot innerlijke waarheid |
| 3. Accepteren | “Mag dit er zijn?” | Compassie in plaats van oordeel | Verzachting, innerlijke rust |
| 4. Luisteren | “Wat vraagt mijn hart?” | Contact met innerlijke wijsheid of ‘Spirit’ | Intuïtieve leiding |
| 5. Handelen | “Wat is nu de meest liefdevolle actie?” | Concrete stap in lijn met waarheid en liefde | Groei, verbinding, heling |
| 6. Loslaten | “Kan ik de uitkomst overlaten aan het leven?” | Vertrouwen i.p.v. controle | Vrijheid, vrede |
| 7. Ervaren | “Wat voel ik nu?” | Dankbaarheid voor het proces | Verdiepte liefde, nieuw begin |
Deze cyclus herhaalt zich eindeloos. Elke keer dat we angst, schaamte of controle herkennen, kunnen we terugkeren naar stap 1 — bewustwording — en opnieuw kiezen voor liefde.
🕊️ Essentie in één zin
Liefde is niet iets wat je krijgt, maar een staat waarin je leeft — een voortdurende keuze om met open hart, waarheid, compassie en vertrouwen aanwezig te zijn bij jezelf en de wereld.
