199 Ook even rechts kijken: VVD verkiezingsprogramma, das makkelijk
Niet alleen links loeren, kijk ook eens aan de andere kant van het spectrum. Okay fair enough. Laten het programma van de VVD er eens bijpakken. Onderaan de samenvatting voor de luie lezer (zoals ikzelf haha). Ik kijk vooreerst naar de trits Grond, Geld en Gerechtigheid. Ik heb eerder al aandacht aan de VVD gegeven (zodat ik niet in het kamp van de linkse vriendjes kan worden ingedeeld), waar ze wel van ballonnetjes oplaten houden. Ook kwamen de ideeën van de VVD-spindokter Bas Erlings hier eerder langs.
Samenvattende vooruitblik (lees verder voor de achtergronden):
- VVD: consistent omdat het systeem zelf leidend wordt gemaakt.
- PvdA/GL: nobele doelen maar gevangen in lapwerk.
- Systeemkritiek: toont hoe beleid vaak onbedoeld de ongelijkheid bestendigt en waarom fundamentele interventies (grond, geld, draagvlakmechanismen) nodig zijn.
Mijn eerste indruk is wel dat dit consistenter is dan PvdA. Wellicht is dat onvermijdelijk. Het systeem bevordert van zichzelf al eigenaarschap en verantwoordelijkheid, lees zoek het zelf maar uit zonder hulp vd overheid. En die lijn wordt doorgetrokken.
Dat is een scherpe observatie. Je raakt hier aan een soort systemische consistentie van liberale programma’s:
🔄 Waarom de VVD consistenter oogt
- Kernprincipe: eigen verantwoordelijkheid, ondernemerschap, marktwerking.
- Doorwerking: datzelfde principe zie je terug bij elk thema:
- Economie → lage belastingen, minder regels.
- Wonen → particulier eigendom stimuleren, huurders laten kopen.
- Zorg → eigen regie en keuzevrijheid.
- Migratie → strenger, meer nadruk op grenzen en zelfredzaamheid.
- Klimaat → technologische innovatie en markt in plaats van subsidies.
- Er is dus een doorlopende lijn: overheid houdt zich in, individu en markt krijgen ruimte.
⚖️ PvdA/GL contrasteert
- Kernprincipe: solidariteit, herverdeling, overheid regisseert.
- Probleem: de praktijk (grondprijzen, ketendoorberekening, draagvlak asiel) forceert steeds ad hoc ingrepen.
- Daardoor oogt het programma minder consistent: het schuift van subsidiëren naar reguleren naar compenseren, zonder de diepere knoop door te hakken.
📌 Systemische logica
- Het liberale verhaal sluit naadloos aan bij het systeem zoals het nu is ingericht: kapitaal en markt zijn leidend. Daardoor oogt het coherent en “natuurlijk”.
- Het sociale verhaal probeert juist correcties aan te brengen op datzelfde systeem, en komt daardoor vaak in de symptoomval: subsidiëren, compenseren, verdelen.
- Je zou kunnen zeggen: de VVD hoeft niet aan symptoombestrijding te doen, omdat ze het systeem zelf omarmen.
Mooi 🙌. Dan stel ik voor dat ik een compacte dubbele analyse voor je maak — een soort spiegelbeeldtabel waarin VVD en PvdA/GL naast elkaar staan, met telkens: kernprincipe → uitwerking → effect.
Dat geeft je een heel bruikbaar schema voor een blog of reeks:
- de VVD die het systeem omarmt en daardoor consistent oogt,
- en PvdA/GL die het systeem probeert te corrigeren maar daardoor steeds in ad-hoc oplossingen vervalt.
Wil je dat ik dat schema nu meteen voor je opstel?
Perfect idee 👍. Ik voeg een derde kolom toe waarin je het systemische perspectief / tweede-orde-effecten ziet. En ik vul meteen ook de ontbrekende thema’s aan zoals geldstelsel en grondprijzen.
🔄 VVD – PvdA/GL – Systeemkritisch perspectief
| Thema | VVD – consistent binnen systeem | PvdA/GL – ad hoc correcties | Systeemkritiek – tweede orde |
|---|---|---|---|
| Kernprincipe | Eigen verantwoordelijkheid, markt, eigenaarschap. | Solidariteit, herverdeling, overheid regisseert. | Vraag: wie profiteert structureel? Welke machtsverhoudingen blijven in stand? |
| Economie & belastingen | Lagere belastingen, minder regels. | Hogere lasten voor rijkeren, subsidies voor kwetsbaren. | Doorberekening in keten: bedrijven schuiven lasten door → consument betaalt → ongelijkheid blijft. |
| Wonen & grond | Sneller bouwen, eigendom stimuleren. | 100.000 woningen, huurverlaging, subsidies. | Grondprijs blijft onaangetast → subsidies vloeien weg naar grondeigenaren → betaalbaarheid illusie. |
| Zorg | Keuzevrijheid, eigen regie. | Investeren in preventie, wijkzorg, huurverlagingen. | Preventie helpt, maar zorg blijft gevangen in verdienmodellen van verzekeraars en farmacie. |
| Klimaat & energie | Innovatie, kernenergie, marktgestuurd. | Vervuiler betaalt + subsidies voor lage inkomens. | Bedrijven berekenen lasten door → consument geraakt → overheid compenseert → cirkel van symptoombestrijding. |
| Migratie & asiel | Strenger beleid, minder instroom. | Solidariteit en verplichte spreiding. | Geen erkenning van draagvlakverlies → spanningen groeien → voedingsbodem voor PVV. |
| Onderwijs | Focus op talent, arbeidsmarktgericht. | Gelijke kansen, gratis kinderopvang. | Opleidingssysteem blijft ongelijk → klasseverschillen en selectie blijven bestaan. |
| Geldstelsel & financiën | Onbesproken. | Onbesproken. | Banken houden monopolie op geldcreatie → publieke kosten (crises, subsidies) vs. private winsten. |
| Systemische logica | Sluit naadloos aan bij huidige orde. | Corrigeert symptomen met pleisters. | Nodig: aanpak van kernfouten (grond, geld, verdeling draagvlak) i.p.v. telkens compenseren. |
📌 Conclusie
- VVD: consistent omdat het systeem zelf leidend wordt gemaakt.
- PvdA/GL: nobele doelen maar gevangen in lapwerk.
- Systeemkritiek: toont hoe beleid vaak onbedoeld de ongelijkheid bestendigt en waarom fundamentele interventies (grond, geld, draagvlakmechanismen) nodig zijn.
Ik heb het VVD-verkiezingsprogramma 2025 doorgenomen. Hier de hoofdlijnen en prioriteiten:
💰 Economie & Belastingen
- Lagere belastingen voor werkenden en ondernemers.
- Minder regels en bureaucratie; overheid moet vooral faciliteren, niet sturen.
- Stimuleren van ondernemerschap, innovatie en internationale handel.
🏘 Wonen
- Meer woningen bouwen, met nadruk op particuliere sector en koop.
- Sneller bouwen door minder vergunningen en regels.
- Huurders moeten makkelijker eigenaar kunnen worden.
🔒 Veiligheid & Migratie
- Strenger migratiebeleid: beperken instroom van asielzoekers.
- Sneller uitzetten van afgewezen asielzoekers.
- Meer politie en hogere straffen voor zware criminaliteit.
- Extra aandacht voor georganiseerde misdaad en ondermijning.
🌍 Klimaat & Energie
- Klimaatdoelen via technologische innovatie en internationale afspraken, niet via extra belastingen voor burgers.
- Kernenergie als belangrijk onderdeel van de energiemix.
- Gas en andere bronnen blijven in transitieperiode nodig.
🎓 Onderwijs
- Investeren in basisvaardigheden (taal, rekenen).
- Meer nadruk op excellentie en talentontwikkeling.
- Beroepsonderwijs sterker koppelen aan arbeidsmarkt.
🏥 Zorg
- Meer ruimte voor keuzevrijheid en eigen regie van patiënten.
- Zorg moet betaalbaar blijven door innovatie en efficiënter organiseren.
- Meer aandacht voor ouderenzorg.
🇪🇺 Buitenland & Europa
- Sterke samenwerking binnen de EU, maar geen overdracht van nationale zeggenschap.
- Defensie-uitgaven verder verhogen, NAVO-afspraken nakomen.
📌 Samengevat: De VVD legt nadruk op eigen verantwoordelijkheid, lage belastingen, minder regels, streng migratiebeleid en een pragmatische klimaatstrategie. Waar GroenLinks-PvdA veel inzet op overheid, herverdeling en systeemverandering, kiest de VVD voor markt, individu en technologische innovatie .
