182 Wat als de (on-)beschaafden er onderling niet uitkomen?
In de serie blogs over de asielproblematiek en de discussie tussen de beschaafden en onbeschaafden zagen we een aantal paradoxen de revue passeren. We kwamen daar ook de methode van de Mutual Gains Approach (MGA) tegen. Deze methode streeft naar consensus, een situatie waarin alle partijen beter af zijn dan in de uitgangssituatie door onderling overleg en afstemming. In deze methode wordt ook de term BATNA regelmatig gebruikt: wat ga je doen als je er samen niet uitkomt, wat is je beste alternatief. Het leek me aardig die eens voor onze beschaafden en onbeschaafden op een rij te laten zetten. Mocht je denken, wat raar om iemand onbeschaafd te noemen, wil ik je verwijzen naar de eerdere blogs, het begon allemaal met een ingezonden brief.
Goede vraag — en precies op het scherp van de snede van wat de BATNA (Best Alternative to a Negotiated Agreement) zo belangrijk maakt in dit soort moreel geladen onderhandelingen.
De Mutual Gains Approach stelt dat iedere partij moet onderhandelen met kennis van hun eigen én andermans BATNA, want dat bepaalt hoeveel macht je werkelijk hebt. En in jouw casus — waar identiteit, moraal, en status meespelen — zijn de BATNA’s niet alleen economisch, maar ook sociaal en psychologisch geladen.
Laten we beide BATNA’s zorgvuldig uiteenzetten.
⚖️ 1. BATNA van de Beschaafden
Als de onderhandelingen mislukken (dus: geen deal met de onbeschaafden), wat kunnen de beschaafden dan doen?
Mogelijke BATNA’s:
- Politieke bypass: eigen beleid doordrukken zonder instemming van onbeschaafden
- Via parlement, media, NGO’s, rechtspraak.
- ➕ Geeft ze morele bevrediging.
- ➖ Verhoogt polarisatie, kan backlash oproepen.
- ➖ Toename maatschappelijke weerstand & verlies van draagvlak.
- Symbolisch handelen zonder daadwerkelijke impact
- Demonstraties, petities, solidariteitsverklaringen.
- ➕ Houdt zelfbeeld intact.
- ➖ Verandert niets aan situatie van asielzoekers of conflictoplossing.
- Onafhankelijke opvang initiatieven
- Kleinschalige, private opvanghuizen, kerkasiel, burgerinitiatieven.
- ➕ Directe hulp.
- ➖ Structurele oplossing blijft uit; beperkt bereik.
- Uittreden uit het debat (“het systeem faalt toch”)
- ➕ Vermijdt confrontatie.
- ➖ Statusverlies; ondermijnt eigen geloofwaardigheid.
Analyse:
De beschaafden hebben een zwakke BATNA op systeemniveau, maar een sterke persoonlijke identiteit-BATNA: ze kunnen hun eigen waarden blijven beleven zonder rekening te houden met de ander.
Maar: als ze niet bereid zijn te betalen of verantwoordelijkheid te nemen, wordt hun morele claim zwakker. Dat kan hun status ondergraven bij een bredere groep.
⚔️ 2. BATNA van de Onbeschaafden
Wat kunnen zij doen als er geen deal komt?
Mogelijke BATNA’s:
- Politieke escalatie
- Stemmen op partijen die asielbeleid willen terugdraaien.
- ➕ Direct effect op beleid.
- ➖ Polarisatie groeit; risico op maatschappelijke instabiliteit.
- Burgerlijke ongehoorzaamheid / protest
- Demonstraties, blokkades, ‘actie tegen opvang’.
- ➕ Macht via ontwrichting.
- ➖ Reputatierisico, risico op juridisch ingrijpen.
- Passief verzet / niet meewerken aan integratie
- Isolatie, sabotage, weigering samenwerking.
- ➕ Lage kosten, structurele impact.
- ➖ Versterkt negatieve stereotypering, schaadt sociale cohesie.
- Acceptatie en aanpassing (zonder compensatie)
- ➕ Stabiliteit behouden.
- ➖ Psychologisch verlies: “we worden weer genegeerd.”
Analyse:
De onbeschaafden hebben een sterkere BATNA op maatschappelijk en politiek niveau, maar het risico is dat hun gedrag wordt gezien als ‘asociaal’ — tenzij hun belangen worden erkend.
Ironisch genoeg: als ze gezien en gehoord worden, verzwakt hun collectieve identiteit (want ze zijn dan geen underdog meer).
💥 BATNA’s tegenover elkaar
| Beschaafden | Onbeschaafden | |
|---|---|---|
| Sterkste BATNA | Morele zelfbevestiging via symboliek of kleine initiatieven | Politieke invloed, protestcapaciteit |
| Zwakste BATNA | Structurele impact zonder samenwerking | Erkenning en status verliezen als ze toegeven |
| Grootste verlies bij mislukking | Geloofwaardigheid, status als moreel voorbeeld | Controle over leefomgeving en perceptie van zeggenschap |
| Potentieel voor escalatie | Laag, tenzij in mediaoorlogen of framing | Hoog, via politiek of maatschappelijke spanningen |
🧠 Strategische inzichten
- Voor de beschaafden:
- Ze moeten hun eigen bereidheid tot offer toetsen: zonder dat is hun positie moreel kwetsbaar.
- BATNA’s zijn individueel sterk, collectief zwak.
- Voor de onbeschaafden:
- Als ze slim onderhandelen, kunnen ze erkenning en middelen krijgen.
- Maar als ze zich verliezen in obstructie, verspelen ze hun geloofwaardigheid.
- Voor de MGA-onderhandelaar:
- Laat beide partijen hun BATNA expliciet benoemen in de voorbereiding.
- Gebruik “objective legitimacy” (third-party berekeningen) om te laten zien: de onderhandeling is beter dan de alternatieven voor iedereen.
📌 Samenvattend
In dit scenario zijn de BATNA’s niet neutraal, maar geladen met morele en sociale identiteit. En precies daarom is een transparant onderhandelingsproces zoals MGA krachtig:
Omdat het alle partijen confronteert met hun eigen grenzen, en alleen door samenwerking komen ze verder dan ze solo ooit zouden kunnen.
