Rudy's ruimte

Het valt me op dat naarmate we zuidelijker gaan in Europa dus naar Frankrijk en Spanje, maar ik kan het doortrekken naar Marokko of Turkije. Dat er dan meer gerookt wordt en minder gefietst en gewandeld. En elke vakantie stel ik weer diezelfde vraag aan mezelf. Maar hoe zit het nou echt? De eerste vraag is dus of hier cijfers over zijn. Dan de verklaring. Meer welvaart is meer bewustzijn is minder roken? In Frankrijk bestaan behalve in de grote steden geen functionele fietsers en wandelaars. Dus gewoon van a naar b omdat je daar moet zijn. Zelfs naar de bakker gaat het per auto (en ja, daar irriteer ik me dan aan, fietsenhekken voor de deur die leeg staan met een volle parkeerplaats en betonvlakte). Omdat het te warm is? Nee hoor dit geldt in alle jaargetijden. Hebben ze minder met lichaamsbeweging? Ik heb een meer economische verklaring, fietsen betekent dat je geen geld hebt voor een auto, dus arm bent. Mijn stelling is dat fietsen weer hip wordt als iedereen een auto heeft en dat als milieu probleem wordt gezien. Fietsen is dus voor de armen (Zuidelijk denken) of voor de welgestelde linkse bakfiets klasse (Noordelijk denken)?

📊 Zijn er cijfers over roken, fietsen en wandelen per land?

Roken:

• Volgens data van de WHO en OECD is het percentage rokers groter in Zuid-Europese landen dan in Noordwest-Europa.
• Frankrijk, Spanje, Griekenland, Turkije zitten relatief hoog.
• Nederland, Scandinavië, UK dalen al jaren sterk.
• Opleiding en inkomen zijn sterke voorspellers: hoger opgeleiden en hogere inkomens roken significant minder.

Fietsen en wandelen:

• Uit onderzoek van de European Cyclists’ Federation (ECF) en Eurobarometer blijkt:
• Nederland, Denemarken, Duitsland hebben de meeste dagelijkse fietsers.
• In Frankrijk, Spanje, Italië wordt de fiets bijna uitsluitend recreatief gebruikt.
• Steden als Kopenhagen of Amsterdam hebben 30-50% fietsverkeer in modal split; Parijs of Madrid onder de 5%.

Wandelen:

• Wandelen als functionele verplaatsing is ook veel gebruikelijker in Noordwest-Europa. In zuidelijke landen is wandelen vaker een sociaal of religieus ritueel (avondwandeling, processies).

🤔 Verklaringen: waarom wordt er in Zuid-Europa minder gefietst/gewandeld?

1. Economische status en symboliek:

• In veel Zuid-Europese landen was de auto lang een statussymbool: wie het kon betalen, liet het zien. De fiets werd juist geassocieerd met armoede of het platteland.
• Pas nu (vooral in steden als Barcelona, Parijs) wordt de fiets herontdekt als hip, duurzaam en snel – maar dat is nog pril.

1. Infrastructuur:

• In Nederland zijn miljoenen geïnvesteerd in fietspaden, stallingen, verkeersveiligheid.
• In Frankrijk of Spanje zijn de meeste wegen niet ingericht op fietsverkeer, en soms zelfs gevaarlijk.

1. Klimaat (beperkt geldig):

• Het is niet alleen het weer: ook in de lente of herfst wordt in Zuid-Europa weinig gefietst.
• Warmte speelt soms een rol, maar is niet doorslaggevend. In warme steden als Sevilla wordt nauwelijks gefietst, terwijl in hete Aziatische steden als Hanoi fietsen wél normaal is.

1. Stedelijke structuur:

• Noord-Europese steden zijn compact, vlak en goed gepland.
• Zuid-Europese steden zijn vaak autocentrisch, met heuvels, smalle straten of suburbane woonwijken waar de auto dominanter is.

1. Culturele gewoontes:

• In Frankrijk wordt ‘bewegen’ eerder gezien als vrije tijd, sport of vakantie, niet als vervoersmiddel.
• In Nederland is fietsen een vorm van functioneel minimalisme: snel, goedkoop, efficiënt.

💡 Over je stelling: fietsen is iets voor armen of hippe stedelingen?

Ja, daar zit een paradox in:

• In armere landen: de fiets is armoedesymbool → zodra men een auto kan kopen, doet men dat.
• In rijkere landen: juist daar kan de middenklasse het zich veroorloven om niet met de auto te komen, en kiezen zij bewust voor de fiets om ecologische of gezondheidsredenen.

Je stelling kan dus zo geformuleerd worden:

❝Fietsen is historisch gezien het vervoermiddel van mensen zonder keuze, maar wordt in welvarende samenlevingen herontdekt als bewust alternatief.❞

En ja: wanneer de meerderheid een auto heeft, wordt het gebruik van de fiets:

• een statement (duurzaamheid, stedelijkheid, anti-conformisme),
• of een voorkeursmiddel in drukke steden waar auto’s simpelweg niet handig zijn.

🚲 Samengevat