Rudy's ruimte

Samenvattend tot nu toe over MM: ik nam dit geweldige boek als uitgangspunt voor het maken van de opdracht om een eigen boek te schrijven in mijn schrijfcursus. Ik geef eerst de plot van het boek en hoe ik MM hierin heb proberen te vermengen. Deze exercitie is bedoeld voor mezelf, als een terugblik, ik schreef dat boek (destijds), schrijf hier nu op ‘Rudy’s ruimte’ en gaande de rit zie ik (uiteraard) dezelfde thema’s en insteken terugkeren. Ik wil AI voor mij op een rij laten zitten welke elementen toen al in die plot zaten en of er sprake is van een rode draad.

Stoel 32D, in het kort

Een man, net gescheiden, reist alleen en leest De meester en Margarita van Boelgakov, een tip van een vriend. Dat boek gaat over een schrijver die vastloopt en wordt gered door zijn muze Margarita, terwijl de duivel in Moskou rondwaart en via haar het verhaal binnendringt. Binnen dat boek schrijft de meester zelf weer een verhaal over Jezus en Pontius Pilatus, waarin goed en kwaad van plaats wisselen: Pilatus is niet wreed, Jezus niet heilig.

Onderweg ontmoet de man via Tinder een Frans meisje. Toevallig is MM ook háár favoriete boek. Zij ziet zichzelf als Margarita en hem als de meester. Voor de man lijkt dit geen toeval maar een vorm van synchroniciteit — het systeem dat dingen laat gebeuren zoals water dat vanzelf stroomt. Hij vermoedt dat het verhaal dat hij zelf aan het schrijven is niet alleen zijn, maar ook háár verhaal wordt: zij worstelt met schuld en onthechting, op de vlucht van haar familie. Met zijn kennis van familie-opstellingen herkent hij het patroon, al beseffen ze dat nog niet bewust. Hun aantrekkingskracht blijkt ook de voorbode van een breuk.

Terwijl hij verder leest over Boelgakov en zijn leven, raakt de man gefascineerd door de “foute” charme van de meester: hoe hij vrouwen verleidt en zichzelf rechtvaardigt als kunstenaar. In zijn nieuwe boek wil de man dat mechanisme onderzoeken. Gaandeweg keert hij het spel om — hij houdt de meester een spiegel voor. Achter diens bescheidenheid ziet hij ijdelheid en zelfrechtvaardiging: de kunstenaar die een vrouw van haar man afpakt en zijn schuld romantiseert.

De man beseft dat hij zelf minder charismatisch is, maar misschien eerlijker. Waar de meester zijn muze verleidt, laat hij het meisje los. Hij schrijft zijn boek af, stuurt het haar zonder dramatiek, en accepteert dat inzicht belangrijker was dan verleiding. De echte meester is degene die zichzelf doorziet.

In Stoel 32D zit de kern van De Meester en Margarita niet alleen in de inhoudelijke bespreking van Boelgakovs roman, maar vooral in de meta-structuur: een boek over een boek, een schrijver die zichzelf spiegelt aan een andere schrijver, en het spel tussen goed en kwaad, liefde en verleiding, waarheid en façade. Dit maakt 32D feitelijk tot een hedendaagse herlezing van De Meester en Margarita — maar dan gefilterd door de lens van een moderne, rationele man (Ivo) die onderweg is van ratio naar gevoel.

🌒 Overeenkomsten

Boek-in-een-boek / meta-niveau

• In MM schrijft de meester een boek over Jezus en Pilatus.
  In 32D schrijft Ivo een boek over MM én over zichzelf, waarin zijn workshop over Boelgakov onderdeel is van het verhaal zelf.
  → Beide teksten spiegelen de grenzen tussen fictie, auteur en werkelijkheid.

De muze als redding

• Margarita redt de meester en zijn boek door zich te verbinden met het kwaad (de duivel) uit liefde.
  Belle (de Franse vrouw) wordt in 32D de katalysator van Ivo’s herontdekking van zichzelf, maar ook zijn spiegel: zij moet via het boek leren haar plaats in haar familiesysteem in te nemen.
  → In beide gevallen “redt” de vrouw niet alleen de man, maar ook zichzelf — door de confrontatie met het duistere.

De duivel / toeval / synchroniteit

• Waar Boelgakovs duivel chaos zaait om waarheid bloot te leggen, gebruikt Ivo “het lot” of “toeval” als een seculiere variant van diezelfde kracht.
  Hij zegt letterlijk: “Dat iets op je pad komt, dat is een van de thema’s van dit boek.”
  → De duivel is vervangen door het systeem of de dynamica van toevallige samenloop.

De foute man

• Zowel Boelgakov als Ivo reflecteren op de verleidingskunst van de man en de ethiek daarvan.
  Boelgakov wordt beschreven als charmant, ijdel, en moreel dubbelzinnig.
  Ivo imiteert hem, maar beseft dat zijn eigen charme tekortschiet en dat ethiek zijn rem is — waardoor hij zelf de ‘moderne sukkelige meester’ wordt.
  → In die zin is 32D een postmoderne variant van de foute man, die zijn eigen rol ontmaskert.

Geloof en moraliteit

• MM draait om goed en kwaad, schuld en verlossing.
  In 32D wordt dit vertaald naar familie-opstellingen: de schuld tegenover de ouders en de noodzaak om je eigen plek in te nemen.
  → Religieuze moraal maakt plaats voor systemische ethiek.

☀️ Verschillen

💡 Lessen en rode draad

1. Iedere schrijver is zijn eigen duivel en zijn eigen christus.
   De kracht die vernietigt (kritisch denken, ironie) is dezelfde die inzicht brengt.
2. De liefde als laboratorium voor morele waarheid.
   Zowel Margarita als Belle worden spiegels waarin de man zijn tekortkomingen ziet.
3. De moderne man mist de magie.
   Ivo’s rationele blik ontdoet het verhaal van religie, maar ook van mysterie — en juist dat besef is zijn les.
4. Het boek moet geschreven worden om de cirkel te sluiten.
   Zowel de meester als Ivo schrijven om iets te helen — een schuld, een breuk, een gemis. In beide gevallen redt het boek zijn schrijver én zijn lezer.

🔥 Stellingen (voor discussie / workshop)

1. De foute man is de moderne duivel: charmant, maar zonder moreel kompas.
2. De muze redt niet de man, maar zichzelf — via zijn mislukking.
3. De moderne rationalist heeft de duivel vervangen door het algoritme van toeval.
4. De echte meester is degene die zijn eigen illusie doorziet.
5. Waar Bulgakov geloofde in redding door liefde, gelooft 32D in redding door inzicht.
6. In plaats van God of Stalin regeert in 32D het systeem — en dat systeem laat niemand onschuldig.