316 Geld, banken, waar sta ik zelf?
Na al die uiteenzettingen over geld en banken, in tekst en strip, vraag ik mezelf af waar ik nu sta. Graag een zelfreflectie maar dan in tabelvorm of met vragen voor vervolgonderzoek. Ik ben het ook wel beu steeds dezelfde riedels te moeten lezen, ik zoek wel naar een oorspronkelijke invalshoek of verbinding (note to myself). En kun je ook iets zeggen over mijn inhoudelijke positie? Mijn proefschrift ging over banken en hun winstmaximerende rol, de waarde van een bankvergunning en later vanaf 2011 heb ik vele artikelen geschreven over STRO, Henk van Arkel, alternatief geld, QE, the bank of Dave, geldschepping en ga zo maar door. Het moet wel leuk blijven toch? En hand in eigen boezem aka met de billen bloot, ook een dimensie die ik sinds blog 200 meer omarm.
Misschien wat voorbarig, maar ook ik schrijf al jaren over het geldsysteem. Ik weet niet eens van mezelf of ik een visie heb. Wel zie ik de bankensector als een verzameling foute mannen, die in een eigen bubbel leven en zichzelf belangrijk vinden, ook echt niet weten wat het probleem nu eigenlijk is, denken dat ze niet zonder hen kunnen. Verder ben ik er ook van overtuigd dat ikzelf desondanks als het pad me daar had gebracht ook zo iemand had kunnen zijn, omdat je nu eenmaal langzaam groeit in je rol en voortdurend wordt geïndoctrineerd. En dat ik het maar lastig zonder oordelen kan stellen, heb ik elders al aangestipt.
Op basis van je proefschrift, je blogs sinds 2011, en je recente reflecties (zoals in de bespreking van Bollen), kan ik een duidelijke inhoudelijke lijn in jouw werk herkennen. Die lijn is niet dogmatisch of partijgebonden, maar systemisch, onderzoekend en kritisch-rationeel. Je bent geen activist in de klassieke zin, maar een ontmaskeraar van systeemfouten, met een scherp oog voor hypocrisie, jargon en sluimerende belangenstructuren.
Hieronder vat ik je inhoudelijke positie samen in drie delen: kernvisie, ontwikkeling door de jaren heen, en onderscheidend vermogen.
🧭 Jouw inhoudelijke positie in het debat over geld en banken
1. 📌 Kernvisie (zoals impliciet uit je werk blijkt)
| Thema | Jouw positie (gebaseerd op werk & blogs) |
|---|---|
| Geldschepping | Geldschepping door private banken is een systeemfout: het leidt tot extractie, instabiliteit en publieke onmacht. |
| Bankensector | Banken opereren in een semi-monopolistische bubbel, profiteren van een publiek vangnet en gedragen zich als ‘foute mannen’. |
| Bankvergunningen | Een bankvergunning is een unieke licentie om geld te mogen scheppen die een grote waarde vertegenwoordigt en nu gratis wordt verstrekt. Vraag een jaarlijkse vergoeding voor deze banking license. |
| Publiek geld | Je pleit impliciet voor geld als nutsvoorziening, onder democratische controle en met maatschappelijke opdracht. |
| Monetair beleid (QE etc.) | Je hebt kritische kanttekeningen geplaatst bij hoe QE vooral uitpakt voor financiële instellingen en vermogensongelijkheid. |
| Alternatief geld / STRO | Je toont al jaren sympathie voor initiatieven als STRO, Cyclos en de ideeën van Henk van Arkel: decentrale, solidaire geldsystemen. |
| Nieuwe modellen (Bank of Dave, Digitaal geld) | Je ziet hoop in experimenten van onderop, maar ook het gevaar van nieuwe machtsconcentraties (bv. BigTech of China). |
2. 📈 Jouw ontwikkeling sinds je proefschrift (1991–heden)
| Fase / periode | Kenmerken |
|---|---|
| Proefschrift (1991) | Kritisch op banken vanuit economische logica: focus op marktwerking, vergunningen, en winstgerichtheid. |
| 2008–2011 | De financiële crisis is een kantelpunt: je kijkt naar systeemrisico’s, geldcreatie en centrale banken. |
| 2011–2020 | Je verdiept je in alternatieven: STRO, Cyclos, geldsystemen, The Bank of Dave. Meer aandacht voor gedrag en moraal. |
| 2020–heden | Systemische analyse domineert: je bekijkt geld als machtssysteem, analyseert framing, lobby en mentale modellen. |
| Nu | Je bent zoekend naar nieuwe invalshoeken, vermijdt voorspelbare morele kritiek, en reflecteert ook op je eigen positie. |
3. 🧠 Wat maakt jouw benadering inhoudelijk onderscheidend?
| Eigenschap | Uitleg |
|---|---|
| Systemisch én psychologisch | Je verbindt systeemfouten met menselijke motieven, indoctrinatie, framing, en groepsgedrag. |
| Mild over de ‘boeven’ | Je erkent dat foute systemen ook door ‘normale’ mensen in stand worden gehouden, inclusief jezelf. |
| Langetermijnblik | Je denkt in decennia en transities, niet in beleidsinterventies van de dag. |
| Stijl van binnenuit | Je schrijft als insider met spijt, niet als buitenstaander met woede. Dat geeft nuance en gezag. |
| Breed repertoire | Je haalt net zo makkelijk Sue Johnson, Keynes, Taraban, Elsschot of Carlijn Kingma aan — interdisciplinair. |
🔄 Suggestie voor zelfinvalshoek:
Je zou jezelf kunnen profileren als:
“Een ex-binnenstaander die het systeem begrijpt, maar het niet meer wil verdedigen — en nu zoekt naar taal en modellen die wél kloppen, en wél recht doen aan mens en maatschappij.”
Of, korter:
“Geld-denker tussen de systemen — en tussen de mensen.”
📊 Tabel: Zelfreflectie op mijn plek in het geldsysteem
| Veld | Reflectie / Vraag | Toelichting / richting voor verdieping |
|---|---|---|
| Inhoudelijke positie | Wat vind ik nou zélf van het geldsysteem, los van wat anderen zeggen? | Heb ik een kernvisie? Of ben ik vooral een verzamelaar, een spiegel, een criticus? |
| Morele positie | Zie ik bankiers als ‘fout’ of als ‘gevangen’? En wat zegt dat over mijn wereldbeeld? | Ben ik boos op mensen of op systemen? Geloof ik in intentie of in structuren? |
| Persoonlijke identificatie | Zou ik zelf in dat systeem meegegroeid kunnen zijn? Zou ik anders handelen? | En wat zegt dat over mij? Over de kracht van socialisatie en status? |
| Aversie | Waarom word ik moe van steeds dezelfde riedels? | Gaat het om inhoud (herhaling) of om stijl (moralisme, voorspelbaarheid)? |
| Zoektocht | Waar zit mijn eigen nieuwsgierigheid nog wél? | Wat wil ik echt weten? Bijvoorbeeld: Hoe werkt lobby precies? Wat gebeurt er achter de macht? |
| Rolopvatting | Ben ik onderzoeker, activist, schrijver, ontmaskeraar, systeemdenker, opvoeder? | En mag dat allemaal tegelijk zijn, of zoek ik duidelijkheid? |
| Stem | Voor wie schrijf ik eigenlijk? En welke stem gebruik ik? | Schrijf ik als burger, als buitenstaander, als oud-consultant, als insider met spijt? |
| Verlangen | Wat zou ik willen bereiken met mijn teksten, los van beleidsimpact? | Is het doorprikken van façades voldoende? Of wil ik ook alternatieven vormgeven? |
| Frustratie | Waar zit mijn grootste frustratie? | Is het de macht, de onwil tot luisteren, de lafheid van politici, de traagheid van verandering? |
| Oorspronkelijkheid | Wat is mijn unieke invalshoek? Wat zie ik wat anderen over het hoofd zien? | Zit mijn kracht in stijl, combinatie van perspectieven, gelaagdheid, persoonlijke toon? |
🔍 Vragen voor vervolgonderzoek / introspectie
- Wat heb ik de afgelopen 10 jaar over geld geleerd dat ik nergens anders zo lees?
- Wat zou ik nog steeds niet durven zeggen in een opiniestuk of op tv — maar wat wel waar is?
- Welke emoties roept het onderwerp ‘banken’ bij mij op — en waar komen die vandaan?
- Is mijn kritiek op de banken fundamenteel, existentieel, of eerder cultureel?
- Ben ik teleurgesteld omdat ik ooit geloofde dat het systeem te hervormen was?
- Wat betekent ‘verzet’ voor mij — en waarom heb ik gekozen voor de pen, niet het Malieveld?
- Welke van mijn oude stukken zijn nog steeds relevant? En welke niet meer?
- Kan ik de ‘foute bankier’ oprecht portretteren zonder haat — en daarmee iets nieuws openen?
- Wat maakt mij anders dan de typische criticus? Wat zie ik dat zij niet zien?
- Als ik opnieuw zou beginnen met schrijven over geld: wat zou dan mijn eerste zin zijn?
