Erg benieuwd hoe de dialoog zou verlopen, in helende zin, als we het speelveld uitbreiden met de nieuwkomers, asielzoekers, migranten, nieuwe arbeiders, van divers pluimage en cultuur, met andere achtergronden en wensen. Zie het als een experiment, eens kijken wat er gebeurt langs de lijnen van een familie-opstelling en het zoeken van ieders logische plek.

Ik werk de opstelling nu uit in een uitgebreide dialoog, waarin alle spelers (ouders, elite, schreeuwers, migranten in hun varianten, toeschouwer, ongeboren kind) aan het woord komen. Zo zie je de dynamiek én het helende slot.

Dialoog – Familie-opstelling met migranten

Ouders (naoorlogse generatie):
“Wij hebben dit huis gebouwd, met harde arbeid en offers. Wij betaalden met gezondheid en soms ons leven. Wij gaven onze kinderen kansen die wij zelf niet hadden.”

Kind (nieuwe linkse elite):
“Dankzij jullie kon ik studeren en hogerop komen. Maar ik schaamde me voor de vervuiling en de pijn. Dus keek ik weg van jullie en richtte ik me op de toekomst, op klimaat, op mensen die nog niet eens geboren zijn.”

Schreeuwers (opvolgers van de arbeiders):
“En wij dan? Wij bleven dicht bij het werk, in fabrieken, bouw en transport. Wij voelen ons vergeten, uitgelachen, weggezet als dom of racistisch. Terwijl wij ook jullie kinderen zijn, net als de elite.”

Kind (elite, aarzelend):
“Jullie zijn mijn broers en zussen. Ik ben niet beter. Ik erken nu dat ik jullie vaak niet heb gezien. Jullie pijn is echt.”

Ouders:
“Jullie zijn allemaal onze kinderen. Elk ging een eigen weg, maar jullie horen naast elkaar, niet tegenover elkaar.”

De migranten betreden de opstelling

Migranten – groep 1 (asielzoekers, op zoek naar een thuis):
“Wij willen veiligheid, een plek om te leven. Wij willen deel worden van dit huis, zonder haat of vijandigheid.”

Migranten – groep 2 (economische strijders):
“Wij komen met ambitie en boosheid. In ons land werden we klein gehouden. Hier nemen we wat ons toekomt, ook al voelen anderen dat als bedreiging.”

Migranten – groep 3 (succesvolle migranten):
“Wij hebben een plek gevonden, een baan, soms welvaart. Maar we voelen de last van de weerstand tegen ons. We horen er nooit helemaal bij.”

Moslim-migrant (individuele stem):
“Wij zijn zichtbaar en daardoor vaak verdacht. Wij willen respect, maar botsen met de cultuur hier. En we voelen de concurrentie van de Oost-Europeanen.”

Oost-Europese migrant (individuele stem):
“Wij komen stilletjes, doen ons werk, sturen geld naar huis. Wij nemen banen, maar we zeggen weinig. Toch zijn we ook onderdeel van dit veld.”

Reacties uit de familie

Schreeuwers:
“Wij voelen ons al vergeten, en nu komen jullie er ook nog bij. Jullie nemen banen en huizen, terwijl wij zelf tekortkomen.”

Kind (elite):
“Ik heb geprobeerd jullie allemaal te beschermen, ook de nieuwkomers. Maar daardoor verloor ik de band met mijn eigen familie. Ik moet eerst naast mijn broers en zussen staan, en dan pas kijken hoe ik ruimte kan maken voor jullie.”

Ouders:
“Nieuwe leden zijn welkom, maar alleen als er respect is voor wie hier al is, en voor ons die het fundament legden. Wie buigt voor wat er bestaat, kan een plek vinden.”

Migranten – groep 1 (asielzoekers):
“Wij erkennen dat dit jullie huis is. Wij vragen een plek met respect.”

Migranten – groep 2 (economische strijders):
“Wij vinden het moeilijk te buigen. Wij willen niet weer klein gehouden worden.”

Ouders (streng):
“Zonder erkenning van ons en onze offers, is er geen plek. Eerst respect, dan pas ruimte.”

Migranten – groep 2 (economische strijders, na stilte):
“Dan zeggen wij: wij zien uw offers. Wij willen niet alleen nemen, maar ook bijdragen.”

Andere spelers

Toeschouwer (oude rechtse elite):
“Wij zien dit alles. Wij zijn altijd behoudend geweest. Soms koel, soms voorspelbaar. Het is niet aan ons om te oordelen, maar wij zien dat er nu orde en respect nodig is.”

Ongeboren kind (toekomstige generaties):
“Ik kan pas veilig geboren worden als iedereen hier zijn plek kent. Eerst de ouders, dan de kinderen, dan pas ik. Anders draag ik de lasten van jullie onrust.”

Helende beweging

Kind (elite):
“Vader, moeder, ik buig voor jullie. Dank voor het fundament. Broers en zussen, ik zie jullie nu, ik ben niet beter. Migranten, ik bied jullie een plek, maar alleen naast ons en met respect voor wat er al is. Ongeboren kind, ik zal pas naar jou kijken als ik stevig achter mijn ouders sta.”

Schreeuwers:
“Wij voelen erkenning. Dat geeft rust.”

Migranten – groep 1 (asielzoekers):
“Wij nemen deze plek aan, met dankbaarheid.”

Migranten – groep 2 (economische strijders):
“Wij worstelen nog, maar we zien dat buigen nodig is om deel te worden van dit huis.”

Migranten – groep 3 (succesvolle migranten):
“Wij voelen verlichting, want onze plek wordt erkend zonder dat wij symbool hoeven te staan voor alle migranten.”

Ouders:
“Zo klopt het weer: wij achter jullie, jullie naast elkaar, en pas daarna de toekomst.”

Ongeboren kind:
“Nu kan ik wachten in vrede.”

Slotbeeld

• Ouders stevig achter de kinderen.
• Elitekind en schreeuwers naast elkaar, als gelijken.
• Migranten vooraan, met onderscheid tussen wie erkent en wie nog worstelt.
• Oude elite aan de zijlijn, observerend.
• Toekomst (ongeboren kind) rustig op zijn plek, nog niet belast.