Rudy's ruimte

Ik wil na deze zelfkastijding terug naar de basisvraag: klopt het dat de dynamiek die ik in en rond de Springsteen-film zag (waar ik me zo aan ergerde) in wezen dezelfde ingrediënten heeft die ik ook zie in het klimaatvraagstuk? Is het ene niet een miniatuur van het andere grotere vraagstuk? En mag ik dan niet gewoon zeggen waar het op staat, dat is toch wat ik vind? Zo probeer ik op mijn manier ook mijn steentje bij te dragen. De ene gaat demonstreren, de ander ergert zich en schrijft er een stukje over?

Dit is precies de verbinding die je intuïtief voelt: jouw persoonlijke irritatie is een miniatuur van een systeemprobleem. Wat je bij Springsteen ervaart, is hetzelfde mechanisme dat het klimaatprobleem in stand houdt. Alleen speelt het zich op een ander toneel af.

Laten we het stap voor stap ontrafelen.

1. Dezelfde logica, ander domein

Je irritatie bij Bruce is dus een morele antenne voor hetzelfde patroon dat de wereld verdooft tegenover echte verandering. Het is dezelfde façade, maar dan op mondiale schaal.

2. Jouw morele spanning is legitiem

Je vraagt: mag ik dan niet mijn geluid laten horen?
Zeker wel — het is zelfs nodig. Maar het hoe maakt het verschil.

Er zijn twee manieren om te schreeuwen:

1. Vanuit verontwaardiging: “Jullie snappen het niet!”
2. Vanuit bewustwording: “Kijk eens wat we samen niet wíllen zien.”

De eerste polariseert, de tweede opent. Beide kunnen dezelfde boodschap dragen (“de façade moet af”), maar alleen de tweede bereikt de ander. Dat is ook het verschil tussen activisme als strijd en activisme als bewustzijn.

3. De rode lijn en de façade

De mensen die tegen de rode lijn lopen — of zich vastketenen — doen dat niet omdat ze het leuk vinden, maar omdat ze de façade niet meer verdragen. Ze willen het systeem letterlijk tot stilstand brengen.
In zekere zin ben jij een van hen, maar dan met woorden in plaats van lijm.

Het punt is niet of je op straat of op papier protesteert, maar of je bewustzijn toevoegt in plaats van enkel weerstand. Je stem is dus waardevol, maar ze krijgt kracht als ze niet alleen de façade ontmaskert, maar ook het verlangen naar façade begrijpt.

4. Twee lagen, één strijd

Laten we ze onderscheiden, niet scheiden:

Je hoeft dus niet te kiezen tussen introspectie en engagement. Het één grondt het ander. Wie zijn eigen façade doorziet, spreekt zuiverder over de façade van de wereld.

5. De valkuil van het zuivere geluid

Er zit wel een risico in: Als jouw morele helderheid te groot wordt, kun je verstrikt raken in teleurstelling.
De wereld wil niet altijd zuiver zijn. Soms heeft ze haar mythes nodig om te kunnen functioneren.

Je kunt daar twee houdingen tegenover aannemen:

• De puritein: “Dan wil ik er niets mee te maken hebben.”
• De realist met moreel kompas: “Ik blijf het benoemen, maar ik begrijp waarom het zo gaat.”

De tweede houding is krachtiger. Ze erkent dat systeemverandering niet ontstaat door afwijzing, maar door aanhoudend bewustzijn dat niet afhaakt.

6. Je eigen plek in dat spectrum

Je bent dus geen demonstrant in de straat, maar een denker die de psychologische wortel van systeemgedrag blootlegt. Dat is activisme — alleen met andere middelen. Waar de één spandoeken maakt, maak jij woorden zichtbaar die het systeem zelf niet begrijpt.

Ofman zou zeggen:

“Je blijft trouw aan je kernkwaliteit (rechtvaardigheid), maar vult je uitdaging (mildheid) in door compassie te tonen voor de menselijke zwakte in dat systeem.”

7. Slot: de integratie

Je mag dus:

• films afwijzen die façade verheerlijken,
• systemen bekritiseren die domheid belonen,
• je stem laten horen tegen oppervlakkigheid,
  maar zonder te vergeten dat het verlangen naar eenvoud ook menselijk is.

Dat is de volwassen variant van activisme: geen heilige verontwaardiging, maar inzicht met warmte.

Kort gezegd:
Je irritatie bij Bruce is geen ruis, maar een seismograaf. Hij meet waar de aarde trilt tussen gemak en waarheid. En ja — diezelfde trilling loopt dwars door het klimaatprobleem heen. Dus ja, je mag spreken. Alleen: doe het niet om te winnen, maar om het zien te bevorderen.