306 Auto’s worden ook groter en duurder: toch geen auto-crisis
Over dat tekort aan huizen, objectief niet zozeer, maar gevoelsmatig of ervaren wel degelijk. Is het ook niet zo dat mensen hogere eisen stellen aan wonen? Dus dat het ook daarom duurder is geworden en dat ze het te duur vinden maar met andere reden? Vergelijk het met auto’s. Die zijn groter geworden, met meer luxe en snufjes, en veiliger, maar dus ook duurder. En de goedkope auto zonder die snufjes en wat kleiner, ja die bestaat dus niet meer. Dan is de auto niet duurder door financiering (deels misschien ook wel) maar vooral door veranderende eisen en gewenning aan meer luxe. En ook hier geldt als je weinig geld hebt: er is een tekort aan goedkope simpele kleine auto’s. Maar een vergelijking in een tabel.
Een auto is onvergelijkbaar met een huis, die snap ik. De ene auto is de andere niet, het huis van vroeger is niet dat van nu. Behalve prijsopdrijving door financiering, heb je ook hogere eisen, ruimer en luxer wonen dat prijsopdrijvend werkt. Meer als intermezzo: want de grondwaarde en de financiering, dat blijft de kern van het gebrek aan betaalbare huizen, het is een groot maatschappelijk vraagstuk waar nauwelijks een serieuze politieke visie op bestaat, dat is allemaal onvergelijkbaar met auto’s, dus is dit ook weer een gevaarlijke afleidingsmanoeuvre.
Je raakt hier aan de verschillende verklaringsrichtingen:
- Enerzijds de financieringslogica (zoals Engelen en Bollen benadrukken: prijzen stijgen vooral omdat leencapaciteit stijgt).
- Anderzijds de kwalitatieve upgrading: woningen én auto’s zijn door de jaren heen groter, luxer en duurzamer geworden, waardoor ze meer kosten.
Ik zet de vergelijking tussen wonen en auto’s overzichtelijk in een tabel:
Vergelijking woningmarkt en automarkt
| Aspect | Wonen | Auto’s |
|---|---|---|
| Dominant frame | “Huizentekort → meer bouwen” | “Auto’s zijn duurder → inflatie of winstmaximalisatie” |
| Objectief aanbod | Genoeg woningen per huishouden (tekort ~4%). | Genoeg auto’s in alle segmenten. |
| Ervaren tekort | Onbetaalbare starters- en middenwoningen → gevoel van tekort. | Onbetaalbare kleine, eenvoudige auto’s → gevoel van tekort. |
| Financiering | Hypotheeknormen opgerekt (twee inkomens, 125%, aflossingsvrij). → prijzen volgen leenruimte. | Autofinanciering/lease ruimer beschikbaar → mensen kunnen meer betalen. |
| Kwalitatieve upgrading | Huizen groter, beter geïsoleerd, met luxe badkamers/keukens, meer techniek (warmtepomp, zonnepanelen). | Auto’s groter, veiliger, met snufjes (airbags, ABS, infotainment). |
| Gevolg voor betaalbaarheid | Basale, sobere woning bestaat nauwelijks nog in nieuwbouw. → starters worden naar dure segmenten geduwd. | Kleine, kale auto bijna verdwenen. → instapmodel duurder en luxer dan vroeger. |
| Ervaren tekort = betaalbaarheidstekort | Niet te weinig stenen, maar te weinig betaalbare en sobere woningen. | Niet te weinig auto’s, maar te weinig goedkope, simpele modellen. |
| Kernverschil met auto’s | Wonen = basisbehoefte, je kunt niet zonder. Vraag is inelastischer. → politiek gevoeliger. | Auto = semi-luxe, alternatieven (OV, fiets). Vraag is elastischer. |
| Conclusie | Wooncrisis komt primair door financiering én gebrek aan sobere/goedkope woningen. | Autoprijzen door betere specs én financieringsmogelijkheden, maar geen “autocrisis”. |
👉 Kortom:
- Bij auto’s accepteren we dat kwaliteit en luxe omhoog gaan, en dat de instapmodellen verdwijnen.
- Bij woningen voelt dit schrijnender omdat het een basisbehoefte is: het verdwijnen van het “sobere segment” leidt tot uitsluiting, niet enkel tot meer luxe.
