Rudy's ruimte

Vorige week beloofd het nieuwe boek van Thomas Bollen te zullen lezen en met een recensie te komen. Ik heb het hele verhaal zelf geschreven haha, maar AI wel gevraagd er wat kopjes tussen te plakken en hier en daar een woord te veranderen. Vanaf vandaag te koop, vers van de pers. AI dacht trouwens dat dit met De Correspondent te maken had, niet met FTM!!

📘 Een boek dat móet worden gelezen

Recensie van: Geld genoeg, maar niet voor jou – Thomas Bollen

Ik heb dit boek met veel plezier gelezen. Sterker nog: ik heb het in nagenoeg één ruk uitgelezen. Nu ben ik geen gemiddelde lezer — ik beschouw mezelf als een redelijk goed geïnformeerde volger van alles wat met geld en banken te maken heeft. En daar gaat dit boek precies over.

Thomas Bollen werkte er vijf jaar aan, en die toewijding spat van de pagina’s. Zijn missie is helder: dit boek is een pleidooi voor inzicht, bewustwording, en uiteindelijk — hopelijk — verandering. Geen simpele kost, maar noodzakelijk.

💰 Waar gaat het over?

Dit boek gaat over ons geldstelsel en de rol die private banken daarin spelen. Een weinig sexy, complex en daardoor zelden besproken onderwerp in de mainstream media. Vrijwel niemand snapt hoe het écht werkt — onze politici niet, onze journalisten niet, onze redacties niet — en dat komt de bankenlobby bijzonder goed uit. De huidige inrichting van het geldsysteem maakt ons als samenleving namelijk afhankelijk van een paar commerciële banken die opereren met maar één doel: winst maken.

En ondertussen sijpelt er publiek geld weg richting private partijen met weinig publieke verantwoordelijkheid. Ook de broodnodige transitie naar een duurzame samenleving wordt hierdoor gefrustreerd: geld volgt rendement, niet rechtvaardigheid.

📢 Geen top-10 lijstje, wel een heldere boodschap

Bollen doet niet alsof hij het allemaal even zal oplossen. Gelukkig maar. Zijn boek is geen actiehandleiding, maar een poging om ons wakker te schudden — om bewustwording te creëren. En daarin is hij wat mij betreft zeer geslaagd.

De kracht van dit boek zit in het gedetailleerde kijkje achter de schermen van de afgelopen twintig jaar aan ‘tegenbewegingen’ in Nederland. Met name de geschiedenis van Stichting Ons Geld wordt uitgebreid en zorgvuldig gereconstrueerd. Je leert niet alleen over de ideeën, maar ook over de mensen erachter, hun hoop, hun tegenslag — en helaas vaak hun afhaken. Veel idealisten raken gefrustreerd, overspannen of kiezen eieren voor hun geld. Het is een aaneenschakeling van pogingen en teleurstellingen.

🧱 De onzichtbare muur: lobby, vertraging, framing

De rode draad in deze mislukte initiatieven is pijnlijk duidelijk: telkens opnieuw stuit het publieke belang op de subtiele maar doeltreffende tegenkracht van de bankenlobby. Die lobby werkt niet met complotten, maar met strategische vertraging, het verdraaien van de agenda, het framen van hervormers als naïef of radicaal. Steeds net genoeg om dingen net niet door te laten gaan. Zelden openlijk, vaak achter de schermen. Geen rook zonder vuur — maar vooral veel rook.

Bollen noemt het nergens expliciet een complot — en dat is slim — maar feitelijk gaat het wél om een gecoördineerde, ideologisch gedreven belangenverdediging die structureel het publieke belang ondermijnt. Voor mij persoonlijk komt dat materieel neer op precies dat: een rookgordijn met een duidelijke machtspool erachter.

❤️ Een persoonlijk boek — en een dappere keuze

Wat mij ook raakte, is dat dit duidelijk óók een persoonlijk boek is. Thomas heeft zijn goedbetaalde carrière in de financiële sector opgegeven om zich aan deze zaak te wijden. Dat is geen vrijblijvende keuze, weet ik uit ervaring (dus koop/leen/deel dit boek, hier te bestellen). Zoiets gaat je niet in de koude kleren zitten. En ik hoop — echt — dat hij niet hetzelfde lot beschoren is als sommige van zijn voorgangers. Want wie te veel tegen de stroom in zwemt, raakt op.

Toch zit er ook een mooi en hoopvol verhaal in. Tijdens een samenwerking met Carlijn Kingma — je kent haar van de visuele metafoor Het waterwerk van ons geld — vond hij zijn partner, en samen kregen ze een kind. Ik zie dat jonge gezin al voor me: tekeningen aan de muur, gesprekken aan tafel over de digitale euro en spelregels die niemand snapt. Mooi.

🤔 Wat ik mis(te): STRO, Cyclos, internationale voorbeelden

Eén belangrijke speler mis ik in dit overzicht van de ‘onderstroom’: Henk van Arkel en de STRO-beweging, inclusief hun software Cyclos, waarmee al jaren wordt gewerkt aan alternatieve geldsystemen. Die had een plek verdiend. Evenals de klassieke literatuur daarover (denk aan Gesell, 1930’s).

Internationaal had Bollen ook meer kunnen noemen. Denk aan het charmante en waargebeurde verhaal van The Bank of Dave, compleet met speelfilm en alles. Maar ik snap ook dat je ergens een streep moet trekken. Dit is al een dik boek, en focus is ook wat waard.

🧩 Waar het bij mij ging jeuken: wat gebeurt er dan precies?

Persoonlijk raakte ik gefascineerd door de werking van die lobby. Want wat gebeurt er dan precies? Zo’n lobbyist stuurt een mailtje, krijgt een afspraak, en dan? Hoe loopt zo’n gesprek? Waarom zwicht een Dijsselbloem? Wat gebeurt er in de wandelgangen, aan de telefoon, bij die lunch?

Het blijven gewone mensen: vaders, moeders, mensen die ook op vakantie gaan en kinderen hebben. Wat vertellen zij zichzelf, welk verhaal houden ze in stand om te kunnen blijven doen wat ze doen? Dáár ontbreekt nog de systemische blik: hoe we allemaal deel zijn van het systeem dat we tegelijk bekritiseren.

Zonder dat inzicht blijf je op een bepaalde manier aan de oppervlakte. En mis je misschien ook het zicht op subtiele interventies die wél kunnen werken.

🧠 Leren van de tegenstander

En dan nog dit: laten we ook kijken naar wat deze lobby zó effectief maakt. Kunnen we daar niet iets van leren? Wat werkt wél? Hoe bouw je invloed op, hoe smeed je coalities, hoe verander je het frame? Ik zou bijna een studie voorstellen naar de lobby-ethiek — maar dan ‘omgekeerd’.

🔮 En de komende 50 jaar?

Wat ik ook mis — maar dit is waarschijnlijk al een boek op zich — is een doorkijkje naar de toekomst. Want laten we eerlijk zijn: deze bottom-upbewegingen gaan het tij niet keren. En ondertussen staan de techreuzen klaar om de volgende ronde van financiële extractie naar zich toe te trekken.

Mijn gok? De huidige banken hebben hun langste tijd gehad. De spelregels zullen straks elders bepaald worden. Zodra de wereldmunt Chinees wordt — en die kans is niet ondenkbaar — verliest Europa zijn greep op het geldsysteem. De ECB, de Commissie, zelfs de lobby: ze zullen achter de feiten aanlopen. Maar het fundamentele probleem — wie profiteert van het geldsysteem? — zal daarmee nog niet opgelost zijn.

📚 Tot slot

Dit boek is een wezenlijke bijdrage aan het gesprek over geld, macht en publieke verantwoordelijkheid. Ik ben blij dat een nieuwe generatie het stokje overneemt, dat het vuur nog niet is uitgeblust. En ik hoop vurig dat Thomas de adem heeft om het vol te houden — als schrijver, als partner, als vader, als burger.

Want dit boek, dat moet je lezen.

Boekgegevens:
Bollen, T. (2024). Geld genoeg, maar niet voor jou: waarom het geldstelsel faalt en hoe we het kunnen veranderen. Link naar site.

Meer lezen?
– Mijn eerdere blogs over STRO & Van Arkel
– Analyse van veilig geld
– Kritiek op Bitcoin en speculatie
– Reflectie op systeemverandering en lobby

Laat me weten of je hier nog iets aan wilt toevoegen (zoals een visual, leestips, of verwerkte tabellen), of dat ik dit als Word/PDF voor je zal opmaken.