Rudy's ruimte

Gisteren gekeken naar het NPO programma Grannies in Amsterdam. Erg vermakelijk en lijkt een combi van Ik vertrek en B&B-vol-liefde oid. Ik begrijp dat het een herhaling is dus voor velen niets nieuws dan. Gaat over een clubje vriendinnen/weduwen in de leeftijd 68-79 jaar. Ze vinden veel steun bij elkaar en doen allerlei uitstapjes. Het gaat regelmatig over mannen. Met name een van de dames vind ik nogal chagrijnig en rancuneus naar mannen. Ik wil graag een analyse wat hier kan spelen. Ik vermoed zelf een rouw-verwerking omdat ze niet meer actief mee kan doen, vergane glorie, uitgespeeld? Maar geen idee natuurlijk.

Uitspraken: – mannen in NL zien er niet uit, – mannen van mijn eigen leeftijd … nou ja, liever niet, ze moeten wel vitaal zijn, – oh nee, als ik ze maar niet moet verzorgen, – seks? ja weet niet, eerder intimiteit, – alle interessante mannen hebben al een vrouw, echt waar, kijk op een begrafenis, bij de kist staan al 4 vrouwen achter hem om voor hem te koken of te zorgen. Ze knapt ook volgens haar vriendinnen overal op af bij mannen, dat ze de verkeerde schoenen aan hebben of …. een klein detail dat niet klopt.

Mooi dat je dit signaleert en meteen systemisch en psychologisch wilt begrijpen. Wat je beschrijft bij die ene dame in Grannies in Amsterdam is een interessant mengsel van rouw, teleurstelling, zelfbescherming en misschien ook een stukje statusverlies. Laten we het analyseren in lagen:

1. Rouw en verlies

• Als weduwe of oudere single wordt de confrontatie met verlies onontkoombaar: verlies van partner, van vitaliteit, van mogelijkheden.
• Chagrijnigheid of rancune richting mannen kan een afweermechanisme zijn tegen de pijn van gemis. Het is makkelijker om te zeggen “ze deugen niet” dan “ik verlang nog, maar ik ben bang dat ik niet meer mee kan doen”.
• Wat jij “vergane glorie” noemt, kan gezien worden als een fase in rouw: afscheid nemen van een vroegere rol (de aantrekkelijke, begeerde vrouw) en moeite hebben om de nieuwe plek te vinden.

2. Zelfbescherming door negatieve generalisaties

• “Mannen zien er niet uit”, “alle interessante mannen zijn bezet”: dit zijn algemene uitspraken die de pijn kleiner maken. Want als alle mannen toch al niet voldoen, hoef je zelf geen risico meer te nemen.
• Het is dus een manier om af te haken voordat je zelf afgewezen kunt worden.

3. De lat onhaalbaar hoog leggen

• Afknappen op schoenen, details, of eisen dat mannen vitaal zijn en niet verzorgd hoeven te worden: dat zijn signalen van een afweerstrategie.
• Door de lat heel hoog te leggen, blijft ze in controle. Ze hoeft zelf niet kwetsbaar te zijn, want ze kan altijd zeggen: “hij voldoet niet.”
• Tegelijk is dit vaak een uitdrukking van perfectionisme of teleurstelling: vroeger was er misschien meer keuze of aandacht, nu voelt ze dat de markt smaller is – en dat is moeilijk te accepteren.

4. Seks en intimiteit

• Haar aarzeling over seks en voorkeur voor intimiteit kan twee dingen betekenen:

1. Ze voelt dat haar lichaam ouder wordt, en seks roept spanning of onzekerheid op.
2. Ze verlangt vooral naar nabijheid, aanraking, gezien worden – maar durft dat verlangen niet goed te benoemen.

• Dit past bij oudere singles die soms nog heel levendig verlangen, maar bang zijn voor de kwetsbaarheid die erbij hoort.

5. Sociale status en “uitgespeeld” voelen

• Veel vrouwen halen hun status uit het “gekozen worden”. Als dat wegvalt, blijft er leegte achter.
• Binnen een vriendinnenclub kan dan een zekere rolverdeling ontstaan: de één zoekt verbinding, de ander stelt zich cynisch op (“ik wil toch geen man meer”). Die cynische rol kan ongemerkt ook status geven: ze is degene die “het beter doorziet” dan de rest.

6. Wat speelt er systemisch?

• De opmerkingen zeggen vaak meer over de pijn achter de woorden dan over mannen zelf.
• In het systeem “vrouw 70+ op zoek naar een nieuwe plek” zijn er drie krachten tegelijk voelbaar:
• Verlangen: nog mee willen doen, gezien worden.
• Angst: niet meer aantrekkelijk of gekozen worden.
• Verdriet: afscheid moeten nemen van hoe het vroeger was.
• Het chagrijn of de rancune is een manier om die drie krachten te hanteren zonder openlijk kwetsbaar te hoeven zijn.

Samenvatting

Wat je ziet bij deze vrouw is geen “boze waarheid” over mannen, maar een mengsel van rouw, zelfbescherming en hoge eisen als schild tegen afwijzing. Haar vriendinnen herkennen waarschijnlijk haar kwetsbaarheid, maar zien vooral hoe ze alles weg-relativeert of afknapt.

De rode draad: ze zegt dat mannen niet voldoen, maar eigenlijk voelt ze dat ze zelf niet meer kan meedoen zoals vroeger.