Rudy's ruimte

Zou je volgens het stappenplan van Haring ook eens willen kijken naar onze energiecrisis. De stelling kan dan luiden: we willen naar een duurzamere wereld, dat betekent minder fossiele brandstoffen, we kiezen voor veel extra windmolens op zee, maar dat kost veel geld, nu komen er scheurtjes in het systeem, de kosten van de transitie komen vaak neer op de schouders van mensen die het niet kunnen dragen, duurzaam betekent nog meer ongelijkheid en polarisatie, de politici lijken dit niet te willen snappen en gaan maar door op de weg die hen goed lijkt maar waar ze zelf weinig last van hebben, ze zien de noden van de bevolking onvoldoende.

PS Deze stelling is ingegeven door een artikel dat ik zojuist las (toeval bestaat niet) en waar ik in de volgende blog uitgebreider op in ga. En nog een herhaalde PS: Haring zelf weet van niets, dus alle conclusies en eventuele fouten of gevoelighleden zijn van en voor mijn rekening. Het is een experiment en vervolg op iets wat ik 10 jaar geleden ook al eens geprobeerd heb en met de nieuwe techniek van AI in een nieuw jasje stop.

“Misschien is de energietransitie niet ongelijk van zichzelf, maar wordt ze ongelijk als we haar van bovenaf organiseren en van onderop laten betalen.”

“Misschien moet duurzaamheid niet per kilowattuur worden afgemeten, maar aan de hand van wie mee mag doen.”

Uitstekende stelling, vol morele lading, urgentie en sociaal-economische spanning — perfect materiaal voor een Bas Haring-analyse. We gaan deze redenering nu stapsgewijs ontleden en omdenken volgens het 7-stappenmodel dat eerder werd uitgewerkt (zie: Haring’s Denkraam).

🧠 Stelling onder de loep: “De energietransitie vergroot ongelijkheid”

(toegepast volgens Haring’s denkstrategie)

1. Begin bij het sentiment

“We willen duurzaam, maar het wordt duur.”
“Politici leggen de rekening bij de gewone man.”
“De Randstad wil windmolens, Groningen draait op voor de gevolgen.”

🔹 Er is boosheid, wantrouwen, gevoel van oneerlijkheid
🔹 Het lijkt moreel simpel: duurzaamheid is goed, maar de kostenverdeling is fout

2. Zaai twijfel en keer het om

“Maar is duurzaamheid per definitie ongelijk? Of wordt het zo ingericht?”
“Misschien is niet duurzaamheid het probleem, maar de manier waarop we haar uitvoeren.”

🔄 Wat als de energietransitie juist een kans is voor eerlijkere verdeling — maar dat we dat laten liggen?

3. Ontleed de kernbegrippen

• Wat bedoelen we met ‘duurzaamheid’? Alleen CO₂-neutraal, of ook sociaal rechtvaardig?
• Wat is ‘de energietransitie’? Technologie? Economie? Moreel project?
• Wat bedoelen we met ‘kosten’? Geld? Leefbaarheid? Zeggenschap?

“Misschien bedoelen we met ‘duurzaam’ vooral: dat het ergens ver weg gebeurt, en dat wij er weinig last van hebben.”

4. Verschuif perspectief / speel met schaal

• Wat als we Nederland opdelen in twee fictieve zones: één 100% fossiel, één 100% duurzaam?

Wie leeft er prettiger, eerlijker, rustiger?

• Of: stel dat energiegebruik per persoon wordt begrensd — ongeacht inkomen?

Duurzaam én gelijk?

🔍 Hoe voelt het om je eigen stroom in je tuin op te wekken versus op zee?

5. Zoek de onderliggende mechanismen

“Duurzaam is duur, maar waarom eigenlijk? Omdat we de oude wereld proberen te upgraden in plaats van opnieuw te ontwerpen?”

🔹 Ons huidige systeem is gebouwd op centrale productie en goedkope fossielen
🔹 De macht zit bij partijen die belang hebben bij vertraging of halfslachtige keuzes
🔹 Burgers zijn consumenten gebleven — niet deelnemers aan het systeem

6. Wat telt echt?

“Willen mensen lage kosten, of zeggenschap?”
“Willen we comfort, of controle?”
“Willen we energie, of vrijheid?”

🔹 Misschien zouden mensen liever zelf beslissen over panelen, buurtwarmte en isolatie
🔹 Misschien is de frustratie niet dat het duur is, maar dat het wordt gedaan mét jou in plaats van door jou

7. Nuchtere slotconclusie: misschien…

“Misschien is de energietransitie niet ongelijk van zichzelf, maar wordt ze ongelijk als we haar van bovenaf organiseren en van onderop laten betalen.”

Of:

“Misschien moet duurzaamheid niet per kilowattuur worden afgemeten, maar aan de hand van wie mee mag doen.”

📌 Eindzin in Haring-stijl:

“Misschien is het probleem niet dat we te veel windmolens bouwen, maar dat we ze bouwen zonder ramen — zodat niemand nog naar binnen kan kijken.”