Rudy's ruimte

We vervolgen de reis van wat is een model naar het denken van Bas Haring om daarna hem een fictieve vraag voor te leggen. Dit is deel 3 in deze kleine serie. Ik laat eerst eens ChatGPT zelf de manier van denken bloot leggen. Puur op basis van alleen dat boek Plastic Pandaas. Hierna zal ik Chat nogmaals vragen dat te doen, in de hoop op een verbeterde meer bij mij passende, versie. Ik voer hem daarvoor mijn eigen eerdere poging om met de hand het denken van Haring te ontrafelen. Er komt (in mijn ogen) een mooi stappenplan uit dat ons verder gaat helpen om ‘anders tegen te denken’ over bekende en actuele vraagstukken.

Bas Haring hanteert in Plastic panda’s een unieke, speelse maar doordachte manier van redeneren. Hij stelt schijnbaar simpele vragen, die hij vervolgens fileert met rationele, vaak onverwachte redeneringen. Zijn stijl is verwarrend én verhelderend tegelijk – juist doordat hij tegen de intuïtie ingaat, je dwingt je aannames te onderzoeken en met nieuwe ogen te kijken.

🧠 Bas Haring’s Redeneerpatroon in Plastic panda’s

1. Probleemstelling / publieke verontwaardiging
“Het is erg dat soorten uitsterven – dat vindt iedereen.”

⬇
2. Persoonlijke verwarring / twijfel introduceren
“Is dat wel écht erg? Of denk ik dat omdat ik dat als kind op een WWF-poster zag?”

⬇
3. Standaardargumenten ondergraven
*”Soorten hebben een functie in de natuur.” → “Maar functies zijn iets wat lichamen hebben, niet ecosystemen.”

⬇
4. Omkeren van de gedachte
“Wat als uitsterven níet erg is? Misschien is het natuurlijk, schoon, of zelfs efficiënt.”

⬇
5. Metafoor analyseren en ontkrachten
*”De natuur is als een Jenga-toren.” → “Klopt dat wel? Misschien werkt het eerder als een economie.”

⬇
6. Zoomen op definities / conceptuele verwarring blootleggen
“Wat is eigenlijk een soort?” / “Wat is biodiversiteit?” / “Wie bepaalt wat waarde heeft?”

⬇
7. Perspectiefverwisseling / omdenken
“Misschien beschermen biologen de natuur zoals ik mijn oude rommel bewaar: uit sentimentele waarde.”

⬇
8. Alternatieve vergelijking zoeken
“Een ecosysteem is geen geoliede machine, maar eerder een markt vol concurrentie.”

⬇
9. Radicale conclusie suggereren, maar ironiseren
“Dan is een plastic panda misschien net zo goed als een echte.” (Titelverklaring)*

⬇
10. Keert terug naar emotie of alledaagse ervaring
“Maar ik blijf toch geraakt door de natuur. Dus misschien is waarde subjectiever dan ik wilde toegeven.”

⬇
11. Nieuwe uitgangspunten formuleren
“Ik geloof niet in intrinsieke waarde, maar wél in mededogen en ervaren geluk.”

⬇
12. En dan: praktische implicaties of ongemakkelijke slotvraag
“Misschien is het niet erg dat soorten verdwijnen… tenzij we het zelf erg vinden.”

🔁 Samenvattend patroon:

1. Begin bij het vanzelfsprekende.
2. Zet daar een rationeel of intuïtief vraagteken bij.
3. Draai het om of relativeer het met een onverwachte analogie.
4. Test het met persoonlijke anekdote, wetenschap of alledaagse logica.
5. Eindig niet met een conclusie, maar met een nieuwe vraag of een ongemakkelijk inzicht.