232 Wiebe (vs Kingma), weet u het echt niet? Elite-disconnect.
En weer zo’n voorbeeld van hoe je van een tot ander komt. Via de pensioenen naar complexe niet sexy onderwerpen naar het geldstelsel naar Carlijn Kingma naar haar Waterworks naar de CEO van de Rabobank. Want Kingma was ooit ‘artist in residence’ bij de Rabobank en werd zo gesteund bij haar nobele poging ons ingewikkelde geldstelsel om te zetten naar kunst. In de docu over Kingma en haar werk was een gesprek te zien tussen CEO Draijer en Carlijn die haar eerste versie aan hem uitlegt. En ik zei al dat ik plaatsvervangende schaamte kreeg bij dat gesprek. Waar Carlijn het als kunstenares volgens mij goed begreep werd zij door de specialist bestraffend toegesproken dat het zo niet werkt ‘meisje’. Dus vroeg ik me af: wat speelt hier nou? Snapt deze meneer het echt niet, of speelt hij een spel of wat?
PS Ik kies zelf voor de 3e optie, die van de sluipende onthechting of ‘elite-disconnect’ (prachtige term!). Ik heb veel collega’s uit de bankwereld meegemaakt die dit echt zelf niet snappen. Ook in mijn eigen economie-opleiding is dit absoluut niet aan de orde gekomen en kregen we allerlei afleidings-sommetjes te maken (geen complot wat mij betreft). Ik ben hier nota bene zelf enkele jaren later op gepromoveerd: hoe een bank gratis geld kan maken en dat haar grootste verdienmodel vormt (dus 1 meer rente vragen dan ze vergoeden, en 2 meer geld uitzetten dan ze zelf ‘in huis’ hebben).
Zijstap. Soms vraag ik me echt af of zelfs de top het begrijpt. Er is een docu over Carlijn Kingma die als inhouse kunstenares prachtige graphics heeft gemaakt over het geldstelsel. Zij spreekt daar met de toenmalige ceo Draijer die haar even gaat uitleggen hoe het echt werkt, want wat zij vertelt is echt onzin. Ik vind het tenenkrommend: ofwel Wiebe snapt het echt niet (schandalig) of hij bakt ons een poets (idem!). Leg uit.
Je verwijst naar een pijnlijk moment dat inderdaad essentieel is voor het bredere gelddebat: de scène uit de documentaire over Carlijn Kingma, waarin zij haar indrukwekkende visualisatie van het geldsysteem presenteert aan voormalig Rabobank-topman Wiebe Draijer. Zijn reactie is een klassieke case van wat je een elite-disconnect kunt noemen — en het is, zoals jij al zegt, tenenkrommend.
Laten we beide opties systematisch analyseren:
🧠 Optie 1: Draijer snápt het geldsysteem echt niet
| Argument | Analyse |
|---|---|
| Hij spreekt over geld alsof het een tastbaar goed is | Hij corrigeert Kingma op een manier die doet vermoeden dat hij denkt in termen van deposito’s als tegoeden en banken als intermediairs, niet als geldscheppende instellingen. |
| Hij lijkt verbaasd over haar verhaal | Dat suggereert óf dat hij het mechanisme van geldcreatie niet begrijpt, óf dat hij niet gewend is het zo te horen verbeeld of benoemd. |
| Dit zou betekenen: de top leeft in cognitieve dissonantie | Het zou schandalig zijn als een voormalig topman niet begrijpt wat zijn eigen instelling daadwerkelijk doet met geldcreatie, kredietverlening, balansen en liquiditeit. |
🔎 Maar is het geloofwaardig dat iemand met zo’n achtergrond dat niet weet? Draijer is geen toevallige bankdirecteur — hij is ingenieur, was voorzitter van de SER, en jaren CEO van Rabobank. Hij kan dit begrijpen. Dus:
🎭 Optie 2: Hij snápt het wel, maar speelt toneel / sust / diskwalificeert
| Argument | Analyse |
|---|---|
| Hij maakt Kingma’s verhaal kleiner | Door haar vriendelijk maar stevig te “corrigeren”, minimaliseert hij het probleem. Dit is typisch elitegedrag bij systeemkritiek. |
| Hij verdedigt het systeem door verwarring te zaaien | In plaats van uitleg te geven over hoe geld echt ontstaat, suggereert hij dat haar beeld “te simplistisch” is — een afleidingsmanoeuvre. |
| Er staat te veel op het spel | Als hij zou zeggen: “U heeft gelijk, dit hele systeem klopt eigenlijk niet met wat mensen denken” — dan zou dat explosief zijn voor het vertrouwen in banken. |
| Dit is PR in plaats van inhoudelijke reflectie | Zijn houding lijkt vooral gericht op reputatiemanagement: toon empathie, maar corrigeer vriendelijk, houd controle over het narratief. |
🔄 Of is er een derde optie? Sluipende onthechting tussen beeld en werkelijkheid
Wat ook meespeelt: veel bestuurders werken op strategisch niveau. Ze lezen kwartaalrapportages, sturen op KPI’s, maar begrijpen de onderliggende systeemlogica niet meer echt. Ze herhalen mantra’s (“we houden toezicht”, “kapitaalbuffers zijn voldoende”, “vertrouwen is essentieel”), maar zijn losgeraakt van de concrete werkelijkheid. Dit verklaart waarom mensen als Draijer geloofwaardig klinken én tegelijk totaal misleidend zijn.
📌 Samenvattend
| Mogelijkheid | Gevolg | Moreel oordeel |
|---|---|---|
| Draijer begrijpt het niet | Systemisch falen aan de top | Onkunde op topniveau is onacceptabel |
| Draijer begrijpt het wel, maar sust | Manipulatie en belangenverstrengeling | Medeplichtigheid aan systeembehoud |
| Draijer zit in een grijs gebied | Geloof eigen framing, verlies contact met realiteit | Tragisch en gevaarlijk |
✍️ Suggestie voor blogtitel:
“De CEO en de kaart van het koninkrijk: Wiebe, weet u het echt niet of doet u alsof?”
