185 Keuringsdienst van Waarde: voorspelbaar format, toch leuk
Bij de vorige blog over de documentaire die ons laat zien hoe fout de voedingsindustrie bezig is, moest ik voortdurend denken aan de ons bekende en gewaardeerde ‘Keuringsdienst van Waarde’ waarin elke keer dezelfde riedel wordt voorgeschoteld. En toch blijf ik het leuk vinden, ondanks het format met steeds dezelfde opzet.
Want het gaat ongeveer als volgt: we gaan een worst onderzoeken, goh wat staat daar nou op het etiket, ambachtelijk gemaakt wat betekent dat, we gaan bellen maar er komt niemand aan de lijn, de helpdesk weet het ook niet, doorverbinden, geen antwoord, dan gaan we maar gewoon naar de fabriek, we komen niet binnen, filmen verboden, ach voor deze ene keer dan, verdomd het blijken gewoon machines te zijn, hoezo dan op de verpakking ambachtelijk? oh dat is reclame en marketing, dus er zijn geen vrouwtjes die hier met de voeten de druiven aanstampen?, nee joh dat zou ook helemaal niet mogen, nee wij werken hygiënisch, dus het is allemaal niet echt?, nou beste mensen we zien hier weer een voorbeeld van hoe we genaaid worden.
En dat loopt ook al tien jaar of langer en is steeds weer geinig. Blijkbaar horen we dat graag, geeft ons een gevoel van controle of zo, of voor de ontspanning, weet ik veel.
Ja, dat kan ik mooi in een schema gieten. Hier is de format-tabel van de Keuringsdienst van Waarde (de basisstructuur die ze steeds herhalen):
| Stap | Wat gebeurt er? | Effect op de kijker |
|---|---|---|
| 1. De belofte / verwondering | Ze pakken een product of claim: “Ambachtelijke worst”, “Gezond sap”, “Superfood”. | Nieuwsgierigheid: “Wat betekent dat eigenlijk?” |
| 2. Naïeve vragensteller | Presentatoren doen alsof ze het gewoon niet weten en bellen of bezoeken producenten. | De kijker voelt zich slim: “Ja, dat vraag ik me ook af!” |
| 3. Eerste façade | Producent geeft een glad marketingantwoord. | Verwachting: “Aha, hier zit meer achter.” |
| 4. Onderzoek / confrontatie | Ze gaan naar de fabriek, laboratorium of boer. Camera registreert de harde werkelijkheid: machines, toevoegingen, schaalgrootte. | Ontmaskering: de façade valt. |
| 5. De paradox / absurditeit | Het blijkt wél legaal of toegestaan: “Ambachtelijk mag ook uit een fabriek komen”. | Verbijstering: “Hoe kan dit zo door de regels glippen?” |
| 6. De droge conclusie | Met ironie: “Dus ambachtelijk betekent gewoon uit de fabriek.” | Humor, herkenning, lichte verontwaardiging. |
| 7. Morele ondertoon | Zonder preek: de kijker voelt zelf dat er iets krom zit. | Blijvende indruk, gevoel van “we worden weer eens genaaid”. |
Dit is hun vaste format: telkens dezelfde ritmiek, maar steeds met een ander product of claim.
👉 Voor jouw blogs kun je dit letterlijk spiegelen. Bijvoorbeeld bij What the Health:
- De belofte: Gezondheidsinstellingen geven advies.
- Naïeve vraag: Hoe kan het dat ze recepten met vlees of suiker aanraden?
- Eerste façade: Ze zeggen “dat hoort bij een gebalanceerd dieet”.
- Onderzoek: Sponsorlijsten → Coca Cola, vleesindustrie, farmacie.
- Paradox: Ze moeten neutraal zijn, maar het is legaal en normaal.
- Droge conclusie: Gezondheidsadvies = marketing.
- Morele ondertoon: Business as usual, het systeem klopt maar wringt.
