Rudy's ruimte

Nu ik old-skool MGA weer te pakken heb, wil ik iets verder de diepte in met de asiel-casus en de beschaafden versus de onbeschaafden. Er doen zich een aantal interessante paradoxen voor die mooi materiaal zijn om eens te kijken hoe je die met MGA zou kunnen aanpakken. Kijk eerst even naar de vorige blog voor de context. De paradox van de free rider.

Wat hier mogelijk ook speelt is dat in de huidige situatie de Beschaafden een free ride hebben, dus moreel juist handelen kost niks. Door deze expliciete en transparante methode moeten ze gaan betalen. Het zou in de onderhandeling natuurlijk gezichtsverlies zijn als blijkt dat betalen niet echt de bedoeling is (lees: als ik moet betalen om beschaafd te kunnen zijn, ben ik misschien toch minder beschaafd). Oftewel, ze doen alsof ze deze nutsfunctie hebben maar dat blijkt dus een verhulling te zijn. Dat kan blijken tijdens de onderhandelingen. En hoe nu verder?

Je raakt hier een essentiële spanning in morele economie en onderhandeling — en je hebt helemaal gelijk: als het “beschaafd zijn” geen kosten met zich meebrengt, kan het een signaalfunctie zijn in plaats van een echte voorkeur. De beschaafden in jouw casus lijken dus te profiteren van een morale positie zonder offer, wat in de onderhandeling zichtbaar wordt zodra ze echt moeten betalen.

Laten we deze dynamiek grondig analyseren, vanuit de Mutual Gains Approach én gedrags- en signaaltheorie, met als doel: hoe ga je verder als tijdens de onderhandeling blijkt dat de beschaafden niet werkelijk bereid zijn te betalen voor hun standpunt?

🎭 Situatie: De moraal van de beschaafden staat onder druk

Wat gebeurt er?

• Vooraf: De beschaafden beweren dat ze nut ontlenen aan het bieden van asiel (“beschaving”).
• Tijdens de onderhandeling: Ze worden geconfronteerd met een rationele uitkomst: als ze willen dat asielzoekers worden toegelaten, moeten ze financieel bijdragen aan compensatie voor de onbeschaafden.
• Reactie: Sommige beschaafden trekken zich terug of verzetten zich tegen betaling.

Gevolg: Er ontstaat cognitieve dissonantie — het beschaafde zelfbeeld botst met de onthulling dat er geen bereidheid tot offer is.
Dit kan leiden tot gezichtsverlies, ontkenning, of het ter discussie stellen van de objectieve berekeningen (wat weer de legitimiteit van de methode bedreigt).

🔄 Mutual Gains Approach: Hoe nu verder?

De Mutual Gains Approach kan ook omgaan met onderhandeling over waarden die onder druk komen te staan. Hier zijn drie kernstrategieën:

1. Reframing van het gesprek: van ‘betalen’ naar ‘investeren’

In plaats van het morele frame “je moet nu betalen om beschaafd te zijn” (wat verlies impliceert), reframen we de situatie als:

🟢 “Jullie krijgen nu eindelijk de kans om jullie beschaving duurzaam en tastbaar te maken.”

Je verandert hiermee het verhaal van hypocrisie naar authenticiteit: de echte beschaafden zullen dit als kans zien, niet als bedreiging. Dit helpt bij zelfselectie van oprechte spelers.

Praktisch voorbeeld (framing-tactiek):

“Deze bijdrage is geen belasting, het is een maatschappelijke investering waarmee jullie morele waarden daadwerkelijk impact hebben.”

2. Introduceer symbolisch kapitaal als alternatief voor financieel kapitaal

Niet elke beschaafde hoeft financieel bij te dragen. Er kan ook sprake zijn van:

• Publieke steunbetuiging
• Vrijwillige inzet bij opvang of integratie
• Sociale initiatieven die zichtbaar waarde creëren

🧩 Voor wie wél morele overtuiging heeft maar geen financiële ruimte, is dit een escape uit het hypocriseframe zonder gezichtsverlies.

3. Gebruik ‘revealed preferences’ om prioriteiten te herschikken

Als blijkt dat veel beschaafden niet bereid zijn te betalen, kun je dit beschouwen als:

• Een update van hun nutsfunctie: beschaving was minder belangrijk dan gedacht.
• Een signaal dat er betere manieren zijn om waarde te creëren, zonder deze groep.

Dan wordt de vraag:

“Willen we dit beleid blijven baseren op waarden die mensen slechts in woorden steunen, of zoeken we een coalitie die daadwerkelijk levert?”

💡 MGA zegt dan: verleg de focus naar waar echte waarde zit. Bijvoorbeeld:

• Beschaafden die wél willen betalen of zich inzetten → worden key stakeholders.
• Onbeschaafden die meewerken voor eerlijke compensatie → bondgenoten.
• Asielzoekers als actieve partners in integratie → waarde co-creators.

🔐 Verlies van Gezichtswaarde? Voorkomen vs. Oplossen

Als gezichtsverlies dreigt (bijv. “ik blijk dus minder beschaafd dan gedacht”), zijn er twee routes:

1. Preventief:

Laat partijen in voorbereiding al nadenken over hun echte BATNA (Best Alternative to Negotiated Agreement) en hun willingness to pay.

Dit voorkomt dat de onderhandeling strandt op onthullingen over valse preferenties.

2. Curatief:

Bied uitwegen zonder schuld: laat ze “bijstellen” zonder reputatieschade.

Bijvoorbeeld: “Je hebt de situatie opnieuw geëvalueerd gezien de context. Dat getuigt van verantwoordelijkheid.”

🎲 Alternatief scenario: Verlies van ‘beschaafden’ als drager?

Stel dat een substantieel deel van de beschaafden afhaakt zodra er een prijskaartje aan hangt.

MGA adviseert dan: herconfigureren van het onderhandelingsspel.

Mogelijke opties:

• Nieuwe stakeholdergroep aantrekken: maatschappelijk middenveld, bedrijven, religieuze instellingen die wél bereid zijn te investeren.
• Policy change op basis van werkelijke preferenties: de overheid baseert beleid dan niet meer op schijnbare morele meerderheid, maar op wie werkelijk bijdraagt.
• Publiek proces van heronderhandeling over waarden (inclusief deliberatieve democratie).

🧠 Samenvattend:

• MGA is niet naïef: het rekent erop dat waarden tijdens onderhandelingen worden getest.
• Als morele voorkeuren ontmaskerd worden als goedkoop signaalgedrag, kun je:

1. Reframen
2. Alternatieven bieden
3. Stakeholders herselecteren

• Zo voorkom je blokkade en creëer je authentieke coalities, zelfs als oorspronkelijke ‘beschaafden’ afhaken.