Rudy's ruimte

Gisteren in de NRC een artikel over een charme-offensief van Franse drugsdealers. Ze gaan de lokale bevolking compenseren voor de overlast die ze veroorzaken. Dat klinkt vriendelijk maar past naadloos in een historische trend en doet me denken aan de oude adel die de boeren ’toestond op hun land’ te mogen werken mits ze daar tienden van hun oogst voor afstonden. Een klassiek afromingsmodel, ook bekend van de maffia die bescherming bood waar je aanvankelijk helemaal geen bedreiging vermoedde. Ik noem dat als econoom ‘optimale extractie’. Ik schreef eerder al over Olson en zijn stationaire boeven die ook voor deze aanpak kozen. Maar als econoom zie je het veel vaker als je het door hebt. Ook bij Google die sinds 2019 met een marktaandeel van 90% het roer heeft omgegooid, het zoeken wordt ons steeds moeilijker gemaakt, dat is immers niet de core-business, dat zijn de advertenties, dus je moet je een weg banen door de reclame en vaker zoekpogingen ondernemen om …

Samenvatting van het artikel
Bron: Eline Huisman, NRC, 10 augustus 2025

In Bagnols-sur-Cèze, een stadje in Zuid-Frankrijk, hebben lokale drugsdealers een opvallend charmeoffensief ingezet. In een keurige brief, ondertekend door het netwerk La Gitane, bieden ze excuses aan voor geluidsoverlast en eventuele schade, en beloven ze activiteiten om de buurt te verbeteren. Denk aan schilderworkshops, gratis kinderfeestjes met springkussens, financiële hulp voor boodschappen of kluswerk, en het mooier maken van de wijk. Volgens de politie is dit geen altruïsme, maar een strategie om bewoners stil te houden en jongeren te rekruteren. De gemeente en politie waarschuwen dat deze ogenschijnlijke vrijgevigheid feitelijk dient om het criminele netwerk te beschermen en te verstevigen.

Uitwerking van de term ‘optimale extractie’ ala Olson en de stationaire bandiet

Dit artikel is een schoolvoorbeeld van het mechanisme dat ik eerder beschreef in mijn stukken over de stationaire bandiet van Olsonb: een machtige partij koopt met een mengsel van bescherming, gunsten en schijnbare zorg voor de gemeenschap feitelijk de sociale licentie om te blijven opereren – en tegelijk toekomstige opbrengsten veilig te stellen.

• Historische parallellen:
• Middeleeuwse adel: Boeren “mochten” op het land werken in ruil voor tienden (een afroming van hun productie), met bescherming tegen invallen als extra “dienst”.
• Maffia: Winkeliers in ruil voor bescherming tegen geweld (dat vaak uit dezelfde hoek kwam) en een bijdrage aan de kas.
• Moderne platformmonopolies zoals Google: Gratis diensten (zoekmachine, e-mail, cloudopslag) in ruil voor data en aandacht, die later in harde valuta wordt omgezet.
• De constante: De machtige partij gebruikt een deel van haar middelen (illegaal of legaal vergaard) om goodwill te kopen en weerstand te neutraliseren. Daarmee ontstaat een afhankelijkheid die de extractie in de toekomst garandeert.
• In Bagnols-sur-Cèze is het “gratis kinderfeestje” de hedendaagse equivalent van het dorpsfeest gesponsord door de heer van het kasteel.
• De “financiële hulp” lijkt altruïstisch, maar is in feite een investering in sociale controle: minder kans op verraad, meer kans op rekrutering.
• Economische logica: Het gaat niet om de eenmalige kosten van een springkussen of schilderworkshop, maar om het creëren van een stabiele omgeving waarin het criminele businessmodel kan blijven draaien, beschermd door een informele sociale barrière tegen opsporing en concurrentie.

Macht stabiliseert zichzelf door een mix van gunsten en dreiging, in ruil voor structurele toegang tot de opbrengsten van een gemeenschap.

Vergelijking optimale extractie door de tijd