Rudy's ruimte

Een typisch voorbeeld van hoe ik van het ene haakje op het andere kom. Kuper kijkt als een antropoloog naar de wereld van het topvoetbal. Ik zie een overeenkomst met de wereld van topondernemers. Het kenmerkt zich door mythevorming en heldendom. Inmiddels ben ik door mijn reis op Rudy’s ruimte meer dan ik verwacht had op het ‘systemische’ spoor gezet. Dus is mijn vraag of het klopt dat de antropologische bril van Kuper (ook) systemisch is? En omdat ik nu de overeenkomsten en verschillen bij de hand heb tussen voetballers en ondernemers in de top, vraag ik me af hoe ik meer dan 10 jaar geleden keek naar ondernemerschap en hoe dat nu anders zou zijn als ik die meer integrale systemische blik zou hanteren. Lees nog even 146 voor de vergelijking tussen voetbal en ondernemerschap als start. Als input voor hoe ik eerder dacht over ondernemerschap neem ik mijn eigen bron https://www.slimmefinanciering.nl/10-lessen-en-songs-ondernemerschap-11-voorlopig-slot/.

Ja, de blik van Simon Kuper op topvoetballers kun je inderdaad systemisch noemen, of in elk geval zeer systemisch geïnspireerd.

Hij benadert voetballers niet als individuele helden of ‘excentrieke uitzonderingen’, maar als producten van een groter systeem — met eigen spelregels, prikkels, rituelen en sociale structuren. Hieronder leg ik uit waarom zijn aanpak systemisch is, met jouw opmerking als uitgangspunt: “Ze komen op jonge leeftijd in een wereld terecht waar ze niet makkelijk meer uitkomen om normaal te blijven.”

🧠 Waarom is Kuper’s blik systemisch?

1. Individu als onderdeel van een veld of systeem

Kuper bekijkt voetballers zoals een antropoloog een stam zou observeren: hij kijkt naar de interacties tussen spelers, clubs, media, geldstromen, fans en familie. Niet de speler op zich is het onderwerp, maar de posities en krachtenvelden waarin die speler terechtkomt.

“Ik heb geprobeerd om deze mannen te observeren alsof ze een stam waren op een eiland in de Stille Oceaan.”
— Simon Kuper

⟶ Dat is systemisch denken in de kern: niet de boom bestuderen, maar het bos.

2. Vroege instroom, moeilijk uitstroom

Topvoetballers komen op jonge leeftijd in een systeem terecht (academies, professionele begeleiding, isolatie, prestatiedruk) dat steeds sterker om hen heen sluit. Ze leren vooral hoe te functioneren in dat systeem, niet hoe ze zich eruit kunnen losmaken of in de ‘gewone wereld’ kunnen aarden.

⟶ In systemisch jargon: het systeem zuigt hen naar binnen en kent nauwelijks een veilige exit.

3. Zelfversterkende dynamiek

Kuper beschrijft hoe de omgeving de speler infantiliseert (alles wordt geregeld), terwijl de speler tegelijk steeds afhankelijker wordt van dat systeem. Roem, geld, media, entourage: alles voedt de speler, maar ondermijnt tegelijk zijn autonomie.

⟶ Systemische spiraal: hoe succes je juist gevangen zet.

4. Rollen en loyaliteiten

De speler wordt vaak een ‘provider’ voor een groep mensen (familie, vrienden, zaakwaarnemers) die financieel van hem afhankelijk wordt. Die nieuwe ‘gezinssysteemachtige’ constellatie maakt dat hij niet alleen presteert voor zichzelf, maar in dienst staat van het geheel.

⟶ Denk aan systemische begrippen als verstrikking, rolverwarring en loyaliteitsdruk.

5. Symptomen als systeemuiting

Wat Kuper beschrijft als individuele symptomen — stress, arrogantie, isolement, verslavingen — kun je ook zien als signalen van systeemdruk. De speler functioneert binnen het systeem, maar resoneert met de spanning ervan.

⟶ Zoals in familieopstellingen: de speler leeft een patroon uit dat groter is dan hijzelf.

📌 Conclusie

Ja, Kuper’s kijk is systemisch:

Hij laat zien dat topvoetballers geen vrije individuen zijn die puur uit ambitie handelen, maar knooppunten zijn in een complex web van selectie, status, media, macht en loyaliteit. Ze worden gevormd, gebruikt, en soms opgeofferd aan de logica van het systeem.

Je zou kunnen zeggen: topvoetbal is een systeem dat mensen produceert die buiten het systeem nauwelijks nog ‘normaal’ kunnen functioneren — tenzij ze het bewust doorzien en een uitweg vinden (zoals Mbappé deels lijkt te doen).

Vergelijk je eigen interpretatie van topondernemers met die van mij van destijds (toen nog niet zo systemisch, dus: voeg de systeemblik toe aan mijn eerdere analyse)

Hier is een directe vergelijking tussen jouw analyse van ondernemerschap op slimmefinanciering.nl (de “10 lessen én songs”) en mijn eerdere analyse van topondernemers (zoals besproken in relatie tot topvoetballers). De focus ligt dus alleen op ondernemers, zonder voetbalmetafoor.

🔍 Overzicht: jouw visie vs. mijn analyse

🎯 Samenvattend verschil in toon en accent

Jouw benadering: reflectief en mensgericht

Je combineert het romantische beeld van ondernemerschap (creativiteit, vrijheid, iets bijdragen) met de harde werkelijkheid (doorzetten, plannen, marktwerking). Je hebt oog voor zingeving én discipline. Je biedt een kompas voor de ondernemer die zoekt naar balans, vooral in de eindles (“Klaar? Of moet je door?”).

Mijn analyse: systemisch en ontnuchterend

Ik kijk vooral naar hoe systemen ondernemers vormen, gebruiken en isoleren. Ik bekijk ondernemerschap als een krachtenspel waarin psychologische, economische en sociale motieven door elkaar lopen. Succes kan verslavend worden; het systeem beloont bepaald gedrag, waardoor reflectie zeldzaam wordt.

🤝 Waar jullie elkaar raken

• In de noodzaak van discipline én zingeving
• In het besef dat succes externe én interne kosten kent
• In het gevaar van statusverslaving of zelfverlies
• In de erkenning dat ondernemen ook een systeem is waarin je je kunt verliezen