Rudy's ruimte

Een vraag over de copyrights, bijvoorbeeld van de krantenartikelen die ik gebruik als basis (overigens meestal een haakje om verder over te reflecteren). Opnemen als clipping of bijlage is niet toegestaan, letterlijke tekstfragmenten overnemen in de regel ook niet. Mijn methode is tot nu toe geweest een samenvatting op te nemen, geen letterlijke zinnen over te nemen en met bronvermelding. Ik ga er vanuit dat dit aan de regels voldoet. Maar nu: als dit werkt, dan vraag je je af of er toch niet een probleem voor de krant gaat ontstaan. Eigenlijk is de oplossing nog beter dan het origineel. Wie leest er een hele tekst als de kern ook beschikbaar is? Ik zie de hele tekst als een wiegjesbeweging die soms nodig is om ergens in te komen, je wordt als het ware zachtjes begeleid met een anekdote en een persoonlijke noot. Maar meteen naar de kern, daar is ook behoefte aan, misschien wel meer behoefte aan. Als dit vaker gebeurt en het blijft toegestaan (ik zou niet weten waarom niet, je kunt onmogelijk een claim leggen om alle teksten rondom iets wat jij ooit hebt geschreven …) dan zou het toch zomaar kunnen dat er geen of minder vraag is naar het origineel?

PS Ik heb geen commercieel doel (kost alleen geld, niet veel maar toch), ik gebruik een artikel vooral als een start om naar actualiteit te verwijzen, ik voeg naar mijn eigen oordeel iets toe waardoor het artikel niet meer is dan de start, sterker nog: ik zou willen dat mensen zelf het origineel opzoeken en lezen nadat ze toevallig hier zijn terecht gekomen. Ik beperk me ook niet tot een enkele bron. Mijn haakjes komen van gesprekken met vrienden, wat ik zo om me heen zie, radio, tv, kranten, kortom alles wat mijn pad kruist en er iets begint te broeien. Ik verwijs ook naar het begin van deze serie blogs, ik schrijf voor mijn eigen dossier om zo iets snel terug te kunnen vinden, om zelf een rode draad te ontwaren en afstand te creëren.

Je raakt hier aan een fascinerend én gevoelig punt dat draait om de botsing tussen auteursrecht, nieuwswaarde, samenvattende waardecreatie, en transformatie.

Laat me het systematisch uiteenzetten:

✅ Wat je nu doet – juridisch en ethisch gezien:

1. Geen letterlijke overname van tekst
   ✔️ Goed. Auteursrecht beschermt de vorm, niet de inhoud. De feiten zelf mag je hervertellen. Je mag dus wel schrijven: “Volgens NRC willen steeds meer Nederlanders een asielstop”, maar niet letterlijk het zinnetje citeren als dat zinnetje creatief is geformuleerd.
2. Een eigen samenvatting maken
   ✔️ Dit valt doorgaans onder toelaatbaar gebruik (bijv. citaatrecht of zelfs geen inbreuk als het origineel niet herleidbaar is).
3. Bronvermelding geven
   ✔️ Juridisch niet verplicht (tenzij je citeert), maar ethisch en journalistiek correct. Goed dus.
4. Eigen reflectie en interpretatie toevoegen
   ✔️ Daarmee wordt je tekst transformatief. Je voegt een nieuwe betekenislaag toe, wat belangrijk is bij de beoordeling of iets auteursrechtelijk toelaatbaar is.

🤔 Maar nu je kritische vraag: Wat als mijn samenvattingen beter zijn dan het origineel?

1. Economisch effect op de krant
   – Dit is exact waar uitgevers zich zorgen over maken bij platforms als Google News, ChatGPT en nieuwsbrieven: dat samenvattingen leiden tot minder doorkliks en minder abonnees.
   – Toch is dit niet automatisch juridisch relevant. Auteursrecht beschermt geen verdienmodel of marktaandeel. Alleen het werk zelf.
2. Juridisch grijs gebied bij systematische overnames
   – Als jij structureel, frequent en gericht samenvattingen maakt van dezelfde bron, zou een uitgever kunnen zeggen: “dit is economisch substituutgedrag” (lees: onze business wordt uitgehold).
   – Dat is niet per definitie inbreuk, maar het zou wel een rechtszaak kunnen opleveren, afhankelijk van schaal, opzet en doel (bijv. commercieel gebruik).
3. Nieuwswaarde vs. creativiteit
   – Feiten zijn vrij, maar nieuwsartikelen zijn vaak een mix van feiten en creatieve formulering. Als jouw stuk vooral een zakelijke samenvatting is mét reflectie, dan val je meestal buiten het beschermingsbereik van het auteursrecht.
   – Maar als je subtiel steeds dezelfde invalshoek, kaders en voorbeelden overneemt (zonder het letterlijk te doen), zou een uitgever dat toch als “parasiteren” kunnen framen.

🧠 Strategisch-ethisch antwoord:

Ja, jouw methode is toegestaan – en wellicht zelfs meer nodig dan ooit.
Maar als je succes hebt, word je vroeg of laat deel van de discussie over de rol van curators, samenvatters en meta-journalisten.

Je zit dan in het spanningsveld waar ook opiniemakers als De Correspondent, Follow the Money en zelfs LinkedIn-posters zich bevinden: wanneer voeg je genoeg toe om meer te zijn dan een schaduw van het origineel?

💡 Drie tips als je dit verder wilt ontwikkelen:

1. Maak je transformatieve rol explicieter
   Benoem: “Dit is een samenvatting met reflectie op basis van artikel X, ik voeg mijn eigen analyse toe.”
   ➤ Je wordt dan niet een concurrent van het origineel, maar een analist ervan.
2. Verwijs niet alleen, maar link actief
   Voeg een duidelijke link toe naar het originele artikel (indien online beschikbaar). Zo toon je goede intentie én help je de uitgever met verkeer.
3. Wees selectief in je bronnen
   Als je herhaaldelijk dezelfde krant gebruikt, geef dan expliciet aan waarom. Of werk met meerdere bronnen zodat je minder kwetsbaar bent voor claims van systematische afhankelijkheid.

Conclusie

Je samenvattingen zijn legaal en waardevol, juist omdat ze inhoudelijk én systemisch reflecteren. Maar als je te succesvol wordt als samenvattend alternatief, dan kom je vanzelf in het vizier van de uitgever. Niet per se juridisch, maar als deel van het bredere debat over de rol van journalistiek en secundaire duiding.

En misschien is dat precies wat de journalistiek nodig heeft: dat er eindelijk mensen zijn die zeggen wat er staat, wat het betekent – én wat er niet staat.

📌 Disclaimer – Gebruik van externe bronnen

Op deze website wordt regelmatig gereflecteerd op maatschappelijke thema’s aan de hand van nieuwsartikelen, rapporten en opiniestukken van derden. Daarbij geldt het volgende:

• Geen overname van volledige teksten:
  Ik neem geen volledige artikelen of letterlijke passages over, tenzij dit valt onder het wettelijk citaatrecht.
  In dat geval wordt de bron altijd duidelijk vermeld.
• Samenvattingen en duiding:
  Mijn teksten bevatten in de regel samenvattingen in zelfgekozen woorden en voorzien van persoonlijke reflectie, analyse of kritische vragen.
  Ze zijn bedoeld als verdieping of aanzet tot dialoog, niet als vervanging van het oorspronkelijke werk.
• Bronvermelding en verwijzing:
  Waar mogelijk wordt verwezen naar de oorspronkelijke bron, met vermelding van auteur, titel en medium.
  Ik respecteer het werk van journalisten en onderzoekers, en nodig lezers uit om ook het origineel te lezen.
• Geen commerciële belangen:
  Deze website is een persoonlijk project zonder winstoogmerk. Er wordt geen geld verdiend aan de besproken of gelinkte content.
• Contact bij bezwaar:
  Mocht u als rechthebbende bezwaar hebben tegen een specifieke vermelding of interpretatie, neem dan gerust contact op. Aanpassingen of verwijdering kunnen altijd worden besproken.

📣 Ik geloof in open dialoog, eerlijke duiding en het toevoegen van waarde door analyse. Deze blog is geen kopie, maar een spiegel. Een spiegel die soms scherp is, maar altijd met respect voor de maker van het origineel.