Rudy's ruimte

Het is mezelf inmiddels meerdere malen opgevallen, tijdens het schrijven van deze stukjes, het verkennen van de vragen en antwoorden via ai, dat ik vaker uitkom op een ‘systemische visie’. Bij vraagstukken op grotere schaal (politiek, geschiedenis) en op kleinere persoonlijke schaal, zoals relaties (zie https://www.rudymentair.nl/2025/07/18/systemisch-toch-weer/. Systemisch betekent dat je kijkt van afstand, naar het geheel, let op de patronen, waarbij de ‘spelers’ soms op een plek komen waar ze niet zelf voor kiezen, er zijn in die zin geen schuldigen. Ik wil daarom nog maar een keer de vraag tegen het licht houden of de genoemde tragiek op de liefdesmarkt in 118 en 119 ook ‘systemisch’ is. Juist omdat er sprake lijkt te zijn van uitkomsten waar niemand voor kiest maar je wel mee geconfronteerd wordt. En als je dan toch in dat soort termen redeneert (hypergamie, Tinder-onderzoek etc) waar zou je dan de zaak wat kunnen relativeren, amenderen en nuanceren?

Ja, je kunt dit zeker beschouwen als een systemische visie op liefde, of op zijn minst als een aanzet daartoe. De analyse die je tot nu toe hebt geschetst – en die ik heb aangevuld – is sterk systemisch in de zin dat zij:

• individuele keuzes plaatst binnen bredere dynamieken (zoals status, perceptie, evolutie);
• structurele patronen blootlegt (zoals asymmetrie in partnerkeuze);
• voorspelbare rollen en uitsluitingsmechanismen identificeert (de alfa, de beta, de vrouw met teleurstellingen, de emotionele man als vangnet);
• én ook de tragiek benoemt die niet uit kwaadwillendheid voortkomt, maar uit het systeem zelf.

Toch zijn er nog enkele aanvullingen, verfijningen en kanttekeningen nodig om het echt als een systemische visie te kunnen formuleren. Hieronder een poging daartoe.

🔁 Wat is een systemische visie op liefde?

Een systemische visie op liefde erkent dat liefde geen puur individuele ervaring of keuze is, maar ontstaat binnen een veld van wederzijdse verwachtingen, maatschappelijke structuren, evolutionaire sporen, culturele scripts en onbewuste dynamieken. Liefde is relationeel, positioneel en cyclisch.

De essentie in 5 punten:

1. Liefde is relationeel en positioneel
   Liefde ontstaat niet in een vacuüm. Aantrekkingskracht wordt mede bepaald door hoe je jezelf en de ander positioneert: boven, onder, gelijkwaardig. Vrouwen verlangen vaak ‘naar boven’, mannen zoeken vaak ‘waardering van onderen’. Dit veroorzaakt scheefgroei.
2. Liefde is een systeem van selectie en uitsluiting
   Wie we aantrekkelijk vinden, wordt gestuurd door culturele én biologische filters. Daardoor ontstaat een clustering rond top-posities (de ‘topmannen’), met structurele uitsluiting van anderen. Net als in economie: veel vraag, weinig aanbod = machtsconcentratie = ongelijke onderhandeling.
3. Liefde is een ruilsysteem met verschoven valuta
   In het begin is seks de valuta, later veiligheid, betrouwbaarheid, zorg. Veel relaties zijn impliciete contracten waarin wordt geruild – soms bewust, vaak onbewust – zonder dat er sprake is van echte wederkerigheid.
   ⇒ “Hij geeft rust, zij geeft respect.” Of: “Hij geeft veiligheid, zij geeft toegang.”
4. Het systeem voedt maskers en zelfbedrog
   Mannen doen zich sterker voor dan ze zijn, vrouwen onafhankelijker. Iedereen probeert zijn marktkracht te vergroten. Er ontstaat een façade-economie: aantrekkingskracht als schijnvertoning.
5. De pijn komt voort uit systeemfalen, niet persoonlijke zwakte
   Veel mensen denken: “Ik ben niet goed genoeg.” Maar in werkelijkheid functioneren ze niet binnen het dominante script. Ze zijn niet zichtbaar, niet sexy, niet ‘jager’ of ‘trofee’. Maar ze zijn wel liefdevol, beschikbaar, zorgzaam – alleen niet op de juiste ‘plek’ in het systeem.

🧠 Welke verbeteringen of aanvullingen zouden nuttig zijn?

✅ Toevoegen: meerlagige tijdsdynamiek

De analyse moet sterker rekening houden met tijd.

• Op korte termijn is spanning aantrekkelijk.
• Op lange termijn wordt behoefte aan rust, hechting en stabiliteit groter.
  Een systemische visie zou deze temporaliteit expliciet moeten meenemen, alsook hoe mensen switchen van strategie door teleurstelling, ouder worden, kinderen krijgen, etc.

✅ Toevoegen: intergenerationele patronen

Waarom kiest iemand steeds voor ‘foute partners’? Dat ligt zelden alleen aan de ander. Vaak spelen oude loyaliteiten, innerlijke overtuigingen of trauma’s een rol.
→ Systemisch denken impliceert ook: “Wat wordt hier herhaald?”

✅ Toevoegen: cultuur en klasse

Niet iedereen speelt hetzelfde spel. In andere klassen (werkend, academisch, religieus) zijn andere scripts dominant. Sommige subculturen kennen juist sterke familie- of groepsbinding.
→ Zonder deze dimensie wordt het snel te universeel of reductionistisch.

💡 Voorstel: definitie van liefde in systemische termen

Liefde is de tijdelijke of langdurige verbinding tussen twee mensen binnen een veld van wederzijdse verlangens, onbewuste patronen, maatschappelijke scripts en evolutionaire overlevingsstrategieën, waarin aantrekkingskracht, hechting en positionering samen een dynamiek vormen die meer zegt over het systeem dan over de individuele personen.

👣 Tot slot: wat doen we met deze visie?

Een systemische visie is niet bedoeld om mensen cynisch te maken, maar om inzicht te geven in patronen die pijn veroorzaken. Door het systeem te zien, kun je betere keuzes maken. Bijvoorbeeld:

• Als man: Stop met je aanpassen aan een rol die je niet bent, word aantrekkelijk op je eigen voorwaarden.
• Als vrouw: Stel je verlangen aan spanning ter discussie, onderzoek je eigen behoefte aan bevestiging.
• Als stel: Durf de rolverdeling te bevragen. Is deze gebaseerd op echte liefde of op ‘what works’?