76 Over STRO en Henk van Arkel
In het verleden ben ik er al in gedoken (zie de serie @lternatief geld op slimmefinanciering https://www.slimmefinanciering.nl/alternatief-geldsysteem/ (meerdere delen) maar vandaag trof ik een nieuwsbrief van STRO aan die me weer trof, vol met relevante en innovatieve praktijkinformatie over een meer duurzame en eerlijke samenleving en economie. Kijk hier https://mailchi.mp/d9d2c59d0057/leden-gzocht-voor-het-comite-van-aanbeveling-van-stro-9946509?e=c4f8c701ee en als je nog een opvolger weet voor Jan Terlouw dan kun je die hier melden (overigens: zal meer over mezelf zeggen, maar een aanbeveling van Herman Wijffels, hoe sympathiek de man ook zal zijn, vind ik dubbel, jarenlang de scepter zwaaien bij de Rabo-organisatie en dan na je machtsvolle periode deze geluiden laten horen, gaan voor duurzaam en alternatief en eerlijk … ik moet dat nog eens doorgronden). De nieuwsbrief meldt dat het om de 55e jaargang gaat. Bestaat die club al zolang? Waarom is dat gedachtengoed dan zo onbekend? Wat is de drive van de oprichter en senior Henk van Arkel die er blijkbaar als piepjonge knul bij was, sterker nog, de oprichter of founder was? Hoe houdt hij dat zo lang vol? Heeft hij een lintje gekregen? Wie waren zijn voorbeelden? Waar heeft hij van geleefd als het allemaal zo ideëel is? Hoe is zijn stijl van leiderschap, ik moet onbewust toch denken aan Jan Marijnissen van de SP, zou het daar ook zo gaan? Ik heb de beste man een aantal keren gesproken. Bescheiden, anders … ik kan er niet de vinger op leggen, dat het uitzonderlijk is, daar kan volgens mij geen discussie over bestaan.
Ik heb zo’n vaag voorgevoel dat Henk al die onzin met AI maar niks vindt. Jammer dan, alsnog mijn grote waardering voor de man en zijn werk!
📜 Korte geschiedenis van STRO
STRO staat voor Social Trade Organisation (voorheen: Strohalm). De oorsprong ligt in de jaren ’70, in de nasleep van de oliecrisis, de Club van Rome en bredere zorgen over duurzaamheid, ongelijkheid en afhankelijkheid van fossiele energie en financiële systemen.
- Oprichting: ca. 1970, als Strohalm, een Nederlandse denktank en actiegroep die zich richtte op alternatieve economie en ecologische verantwoordelijkheid.
- Filosofie: Geld is geen neutraal ruilmiddel, maar bepaalt wie toegang heeft tot middelen en productie. Als geld de verkeerde kant op stroomt (zoals weg uit de regio, naar multinationals of renteniers), raakt een gemeenschap uitgeput.
- Praktische aanpak: STRO ontwikkelde alternatieve geldsystemen en lokale valuta, ondersteund met technologie (Fintech avant la lettre). Denk aan LETS-systemen, de Cyclos-betaalsoftware, en later: de Koop Lokaal Booster en Social Trade Booster.
Ze werkten in Nederland én internationaal (bijv. in Latijns-Amerika, Portugal, en met de VN).
🧠 Waarom zijn ze relatief onbekend gebleven?
- Complexe boodschap
– STRO denkt systemisch en fundamenteel na over geld en macht. Dat schuurt met de dominante economische visie waarin geld neutraal zou zijn en de markt vanzelf efficiënt is. - Weerstand van gevestigde orde
– Lokale munten en alternatieve geldcircuits worden vaak met argwaan bekeken door banken, centrale overheden en zelfs sommige NGO’s, omdat ze het monopolie op geldverkeer uitdagen. - Weinig marketingbudget
– STRO is een idealistische stichting zonder commerciële doelstelling. Ze investeren meer in innovatie dan in zichtbaarheid. - Tijdgeest
– In de jaren ’80 en ’90 overheerste het neoliberale denken: deregulering, globalisering, vrijemarkteconomie. Voor alternatieven was weinig ruimte. - Nieuwe belangstelling is op komst
– Sinds de financiële crisis van 2008, COVID-19, en nu de klimaat- en energiecrisis, groeit de aandacht voor lokale veerkracht, geldcreatie, en monetaire rechtvaardigheid. STRO blijkt ineens verrassend modern en relevant.
🧭 Was de STROkrant er al sinds de jaren ’70?
Waarschijnlijk niet in zijn huidige vorm. De “55e jaargang” verwijst vermoedelijk naar de eerste nieuwsbrief of de eerste jaargang van Strohalm-publicaties. Die waren in de beginjaren meer activerend en activistisch van toon, later meer beleidsgericht en educatief.
🎯 Waarom is STRO nu zo relevant?
- Ze bieden alternatieven voor de destructieve globalisering van geldstromen.
- Ze laten zien hoe technologie gebruikt kan worden voor lokale empowerment, niet alleen voor platformkapitalisme.
- Ze maken zichtbaar hoe geld zelf gedrag stuurt, en daarmee ook machtsstructuren reproduceert.
- Ze doen dit praktisch, niet alleen theoretisch of politiek.
🧩 Oprichters en vroege sleutelfiguren
- STRO is ontstaan uit Aktie Strohalm, opgericht in 1970 als actie- en milieuorganisatie. Deze groep protesteerde tegen onder andere kernenergie en vervuiling (Wikipedia).
- Een van de prominente oprichters en drijvende krachten uit die periode is Henk van Arkel, actief sinds de beginjaren. Hij wordt in 2010 nog genoemd als “founder” en mentor (criterical.net).
- De organisatie evolueerde van milieuactivisme naar hervorming van geldsystemen—denk aan ecotaks en rentevrij geld in de jaren ’80 (Wikipedia).
🔄 Belangrijke bijdragers door de jaren heen
Jaren 1970–1980:
- Milieu- en ontwikkelingsactivisten die tegen kernenergie en voor mondiale rechtvaardigheid streden.
- Publicaties gesteund door Ekologische Uitgeverij, zoals het tijdschrift Ekologie: Strohalm (1978–1985) (Wikipedia).
Jaren 1980–1990:
- Voortgezet activisme: tussen ecotaks, LETS, en rentevrij geld kwam de kennis over alternatieve monetaire systemen stevig op gang (Wikipedia).
Jaren 1990–2000:
- De organisatie professionaliseerde en richtte zich op microkrediet, lokale valuta en software-ontwikkeling.
- Starten van projecten in Latijns-Amerika met Banco Palmas (Brazilë) en Gota Verde (Honduras), gecombineerd met Cyclos‑software (Wikipedia).
Vanaf 2000:
- Verdere globalisering van STRO’s werk: software (Cyclos) wordt wereldwijd ingezet in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.
- In Europa kwamen projecten als Sardex (Italië) en United Economy (Nederland) tot stand (Wikipedia, LinkedIn).
🏆 Waarom kennen we STRO nog relatief weinig?
- STRO begon in milieu-activisme – een niche met weinig media-aandacht buiten gespecialiseerde kringen.
- De overgang naar monetair onderzoek was technisch, hoog abstract en sloot niet aan op de mainstream media.
- Als idealistische, onafhankelijke stichting beschikten ze over beperkte zichtbaarheid en marketingmiddelen.
✅ Samenvatting in een tabel
| Periode | Belangrijke personen/projecten |
|---|---|
| 1970 | Henk van Arkel, Aktie Strohalm oprichting |
| 1978–1985 | Publicatie van Ekologie: Strohalm |
| 1980s | Ecotaks, rentevrij geld, LETS |
| 1995–2000 | R\&D in Latijns-Amerika (Banco Palmas, Gota Verde) |
| 2000–2012 | Cyclos‑software wereldwijd, Europese projecten |
| 2007–2014 | Ontvangst Michael Unterguggenbergerprijs en E-pay Award |
🎯 Conclusie
- Oprichting: rond 1970 vanuit activistennetwerk onder leiding van Henk van Arkel.
- Evolutie: van milieu-acties → theoretische herziening geld → praktische implementatie internationale projecten + Cyclos.
- Weinig bekend door technische focus, activistische roots, en gebrek aan mediapush.
Henk van Arkel, mede-oprichter en drijvende kracht achter STRO, werd rond 1952 geboren – hij was “over de zestig” in 2012 (sporennaarmorgen.nl). Dat maakt hem nu (in 2025) ongeveer 73 jaar.
🕰️ Waarom blijft hij zo actief?
From zijn tienerjaren al geloofde Henk in de kracht van alternatieve geldsystemen en lokale economieën (socialtrade.nl). Die idealen zijn nooit uitgeklaard – integendeel, ze werden sterker met de jaren. Zijn leven draait om:
- Onderzoek & R\&D: al meer dan 25 jaar werkt hij aan innovatieve geldcirculaties en renteloze kredietsystemen (ResearchGate).
- Cyclos software: van pionier naar gebruikersgroei: Cyclos bedient vandaag wereldwijd tienduizenden organisaties en meer dan 20 miljoen arme gebruikers (ResearchGate).
- Publicaties & onderwijs: hij schreef o.a. Making Money Virtuous (2024), gaf workshops, en was spreker op conferenties in Europa, Latijns-Amerika en Bahrein (ResearchGate).
Kort gezegd: zijn passie geeft hem energie, niet geld of eer.
🎯 Mijlpalen in zijn loopbaan
| Jaar(s) | Gebeurtenis |
|---|---|
| 1970s | Activist bij Aktie Strohalm; tegen kernenergie en ongelijkheid (socialtrade.nl, naturalmoney.org) |
| 1980–1990 | Denken over ecotaks, rentevrij geld, lokale LETS-systemen |
| 1995–2000 | Samenwerking met o.a. Banco Palmas, Gota Verde; ontwikkeling van Cyclos |
| 2010–2015 | Interviews en eerste boekpublicaties; wereldwijde conferenties |
| 2014 | Cyclos wint e‑Pay Innovation Award |
| 2024 | Publicatie van Boosting Your Economy by Making Money Virtuous |
💰 Hoe onderhoudt hij dat (privé)?
Henk vertelt in een interview (2012) dat hij “privé geen armoede kende, maar zich voortdurend bewust blijft van wereldwijde ongelijkheid” (sporennaarmorgen.nl). Hoewel hij geen erfenis had, suggereert zijn levensstijl:
- Leven uit idealen, niet winstoogmerk: STRO is een stichting, geen commerciële onderneming.
- Ondersteunende netwerken: Freelance opdrachten (zoals interimmanagement), samenwerkingen, lectoraat, Erasmus-uitwisselingen, vertalingen… (erasmus-entrepreneurs.com)
- Internationale erkenning en bescheiden inkomens via conferenties, trainingen en advies.
Zijn motivatie lijkt eerder intrinsiek dan economisch: hij “dwingt zichzelf niet om rijk te worden, maar om relevant te blijven”.
🔋 Wat drijft hem?
- Een consistent levenswerk: van jong activist tot pensioenleeftijd blijft hij bouwen aan één visie – een mens- en milieugerichte geldstructuur.
- Wereldwijde impact: zelf ontworpen systemen werken in Brazilië, Uruguay, Italië, Haïti, Guatemala …
- Blijvende vervulling: idealen in praktijk brengen, mensen helpen, toekomst vormgeven – dat is zijn ‘werk’.
Kortom: Henk is rond de 73, financiering komt vooral uit projectsubsidies, samenwerkingen en advisory rollen. Hij leeft modest, maar bevlogen en doelgericht voor zijn idealen – een uitzonderlijke toewijding die niet zelden gepaard gaat met financiële terughoudendheid.
Er is weinig publiek bekend over Henk van Arkel’s privéleven of romantische relaties. Hij presenteert zichzelf vooral als een gepassioneerd denker en activist, met een levenspad gewijd aan alternatieve geldsystemen — maar concrete details over intieme partners, gezin of kinderen blijven buiten beeld. Hieronder de feiten en wat we kunnen afleiden:
🧭 Privéleven: wat wél bekend is
- Geen publieke relatiegeschiedenis
Er zijn geen interviews, biografieën of profielfoto’s waarin hij een partner, kinderen of gezin vermeldt. Ook op platforms als LinkedIn, STRO’s site, en organisatienetwerken, werd hier nooit melding van gemaakt. - Levensstijl in lijn met idealen
Henk leeft bescheiden en idealistisch. In meerdere interviews benadrukt hij dat zijn motivatie intrinsiek is, niet materieel. Zulke levenskeuzes passen vaak bij mensen die liever impact dan een ‘klassiek’ gezinsleven nastreven, of er zijn simpelweg keuzes geweest waarbij privéaspecten buiten de publieke schijnwerpers vielen.
🎭 Parallellen met kunstenaars of andere idealisten
Net als veel kunstenaars of buitenstaanders, lijkt Henk te leven vanuit een diepe drijfveer — niet uit economische zekerheid of familietradities. Dat zie je bij mensen die er bewust voor kiezen:
- Prioriteiten verschillen: creatief/idealisme vs. materialistisch burgerschap
- Keuze of noodzaak: sommigen pakken kledingzaken of relaties op, anderen kiezen voor persoonlijke vrijheid of missionair leven
- Vergelijkbare profielen: kunstenaars die werken ondanks financiële onzekerheid en soms alleen leven, omdat hun passie voorrang krijgt
🌿 Mogelijke levenshouding
- Monastische toewijding — Gewaagd ín de zin van het woord: een leven waarin werk en missie centraal staan, privé op de achtergrond.
- Bescheiden en onzichtbaar privéleven — Hij kan een even sturende partner of gezin hebben, maar heeft er bewust voor gekozen die buiten de spotlights te houden.
- Geen romantische focus — Mogelijk doordat zijn tijd en energie voornamelijk naar STRO en Cyclos gaan.
✅ Samenvatting
- Wat we weten: Henk is rond de 73, richtte STRO op, en leidt de organisatie al decennialang — als een solitair idealist of bewuste levensarchitect.
- Wat we niet weten: Zijn relatiestatus, eventuele kinderen, of hoe hij balans houdt tussen werk en privé.
- Gemene deler met kunstenaars/idealisten: Levenskeuzes die vaak afwijken van de norm, met bewustere focus op missie dan op materiële zekerheid of gezin. De archetypische ‘leven voor een doel’ houding.
Interview Henk van Arkel – Mission of Social Trade Organisation (deel 1)
🧭 De leiderschapsstijl van Henk van Arkel
1. Inspirerend visionair
- Henk fungeert als een “geestelijk vader” van lokale munten zoals de Utrechtse Euro en de Sardex. Hij heeft een helder doel: geld maken voor de gemeenschap en niet voor de financiële elite (socialtrade.nl).
- Hij spreekt bevlogen over zijn missie: “Ik ga met pensioen als het circulaire geld zich vanzelf gaat verspreiden. Voorlopig heb ik geen tijd voor pensioen.” (socialtrade.nl).
2. Empowerend en co-creërend
- STRO werkt in decentrale teams — zoals Cyclos, lokale muntprojecten, internationale takken — met gedeelde verantwoordelijkheid. Henk zet daarmee in op samenwerking in plaats van hiërarchische controle (socialtrade.nl).
- In Erasmus-programma’s fungeert hij als mentor en sparringpartner, niet als autoritaire baas .
3. Geduldig onderzoekend
- Zijn aanpak is cyclisch: experimenteren, evalueren, verbeteren. “We zijn gaan experimenteren en testen, om daarvan te leren… dat zoeken naar oplossingen is voor mij ook de lol.” (socialtrade.nl).
- Pionierend, maar niet dogmatisch: anderen meedragen in resultaatgerichte innovaties is zijn stijl.
4. Pragmatisch en mission-driven
- Henk richt zich op praktische impact: lokale betaalapps, Cyclos‑software, samenwerking met overheden en gemeenschappen (erasmus-entrepreneurs.com).
- Hij verdeelt focus naar evidence-based stappen en zichtbare resultaten, in plaats van zijn wil door te drukken.
⚖️ Vergelijking met Jan Marijnissen bij de SP
| Kenmerk | Marijnissen (SP) | Van Arkel (STRO) |
|---|---|---|
| Leiderschapsstijl | Charismatisch, centralistisch (“zijn wil is wet”) | Visionair en inspirerend, co-creërend |
| Besluitvorming | Hiërarchisch, partijgericht | Gedecentraliseerd, op experimenten gebaseerd |
| Focus & discipline | Strakke lijn, politieke loyaliteit | Doelgericht op innovatie & lokale impact |
| Cultuur | Machtscourant, duidelijke baasstructuur | Mentorschap, samenwerking & flexibiliteit |
🧭 De ondernemer-parallellen
Henk deelt enkele kenmerken met bevlogen ondernemers:
- Langetermijnfocus: levenslange missie, niet kortetermijnwinst.
- Experiment en aanpassing: lean R\&D, voortdurend leren.
- Risico- en resultaatgericht: projecten worden alleen opgeschaald bij succes.
- Motivatie intrinsiek: zoekt geen controle, maar impact.
🔍 Conclusie
Henk van Arkel is geen autoritair leider à la Jan Marijnissen. Zijn stijl is eerder:
- Charismatisch visionair – hij bouwt aan een wereldbeeld.
- Empowerend – hij geeft mensen en gemeenschappen verantwoordelijkheid.
- Pragmatisch en iteratief – bouwen, testen, verbeteren.
- Mentor, geen kerkheer – hij stimuleert meer dan commandeert.
Daarmee is zijn leiderschap hoedanig dat STRO zowel innovatief als veerkrachtig blijft, zonder centralistische uitglijers. Laat het me weten als je voorbeelden wilt van hoe dit werkt in bijvoorbeeld Brazilië, Urugay of Sardinië!
Samenvatting van de STROkrant (mei 2025)
De STROkrant bespreekt hoe het gedrag van geldstromen lokale economieën kan versterken of juist verzwakken. Centraal staat het fenomeen van de Dutch Disease – een economische kwaal waarbij grote instroom van buitenlands geld (zoals uit export, migratie of toerisme) de waarde van de nationale munt opdrijft. Hierdoor worden lokale producten en diensten relatief duur, wat schadelijk is voor binnenlandse bedrijven.
Belangrijke inzichten uit de krant:
1. Geldcirculatie en lokale economie
- Tijdens economische neergang wordt er minder uitgegeven, wat leidt tot een vicieuze cirkel van teruglopende vraag en werkloosheid.
- In veel gemeenschappen stroomt geld snel weer weg, vóórdat het lokaal waarde toevoegt.
2. Dutch Disease in Nederland
- Door gasexport in de jaren ’60 steeg de gulden fors in waarde.
- Binnenlandse bedrijven werden minder concurrerend.
- Shell en Esso kregen hierdoor meer macht, terwijl burgers loonmatiging moesten accepteren.
3. Noorwegen als positief voorbeeld
- Noorwegen voorkomt de Dutch Disease door olie-inkomsten in een extern fonds te storten en niet in de eigen economie te injecteren.
- Dit houdt de waarde van de Noorse kroon stabiel en beschermt de binnenlandse economie.
4. Export van grondstoffen
- Exportopbrengsten leiden vaak tot machtsconcentratie en ondermijnen andere sectoren.
- Schade (milieu, gezondheid) blijft vaak bij de bevolking, winst gaat naar multinationals.
5. Migratie en geldzendingen (remittances)
- Migranten sturen jaarlijks miljarden naar hun thuislanden.
- Dit verhoogt de vraag naar de lokale munt, maakt import goedkoper en belemmert lokale productie.
- Gevolg: structurele afhankelijkheid en nieuwe migratiegolven.
6. Toerisme
- Hoewel toerisme inkomsten oplevert, versterken buitenlandse eigenaars (van bv. hotels) de kapitaalvlucht.
- Toeristische inkomsten kunnen wél positief werken als er lokale submunten worden gebruikt die binnen de gemeenschap blijven circuleren.
7. Oplossingsrichtingen van STRO
- Social Trade Booster: een systeem voor lokaal geldverkeer, versterkt door Fintech.
- Lokale submunten: stimuleren lokale bestedingen en verminderen afhankelijkheid van nationale valuta.
- Financiële innovatie: bv. bonus bij lokaal betalen, heffing bij opnemen van geld in dominante valuta.
Conclusie
De STROkrant pleit voor bewust beleid dat lokale economieën beschermt tegen de nadelige effecten van internationale geldstromen. Door middel van technologische en sociale innovaties (zoals lokale munten en netwerken) kunnen gemeenschappen weerbaarder worden gemaakt en economische ongelijkheid worden bestreden.
