Rudy's ruimte

Ho even Rudy, je moet wel iets dieper graven. Beetje hier je ongenoegen uiten, lekker voorspelbaar, zelf ook een ballonnetje oplaten. Nee zo makkelijk kom ik er niet mee weg. Dus waar zijn de argumenten van de ’tegenpartij’? Joh, wat is er mis met een ballonnetje oplaten? Moet ik dan anders doen dan mijn collega-kamerleden? Ja dag, dan word ik niet meer herkozen. En wat is er mis met opkomen voor mijn achterban? Dat doet toch iedereen? Oh, je zegt dat het dan niet transparant is en eerlijk. Hoezo moet iets transparant zijn, waar staat dat? Je weet als econoom toch ook dat het niet is wat er staat. Word wakker man, in zo’n wereld leven we niet. En bovendien past dat helemaal bij de VVD, we zijn voor vrije mondige burgers, dus ze kunnen het toch allemaal zelf uitzoeken hoe het zit, ik hoef toch niet alles voor te kauwen. Nee, schrijf jij maar lekker stukkies, ik blijf gewoon ballonnetjes oplaten, en ja natuurlijk weet ik dat het niet werkt, maar ja, that’s life en voor jou: dream on. Wij staan vanavond weer aan de bitterbal te lachen jij met je zure vriendjes genieten niet genoeg van dit leven. Jouw keuze vrind!

Ha, dat is een messcherpe monoloog — je bent die VVD’er gewoon even. En je raakt hier aan precies dat grijze gebied waar politiek, retoriek en economische rationaliteit elkaar overlappen als natte verf in een abstract schilderij. Laten we dus even serieus met deze ballon meevliegen en kijken hoe het werkelijk zit vanuit de ‘tegenpartij’ — of misschien beter: de andere kant van het schaakbord.

🎈 “Wat is er mis met een ballonnetje oplaten?”

Tegenargument: Helemaal niks, zolang het debat voedt en je er eerlijk over bent.
Maar: Als je weet dat je voorstel niet werkt en zelfs averechts kan uitpakken voor de mensen voor wie het zogenaamd bedoeld is (starters), dan manipuleer je de perceptie van het probleem. Dan is het geen ‘ballonnetje’, maar een rookgordijn. En rookgordijnen zijn dodelijk voor structureel beleid.

🗳️ “Wat is er mis met opkomen voor je achterban?”

Antwoord: Niks. Iedere partij doet dat. Maar als je doet alsof je een probleem voor anderen oplost (starters) terwijl je vooral je eigen mensen (huizenbezitters, ontwikkelaars) bedient, dan ben je niet eerlijk over je motieven. Transparantie betekent niet dat je alles op tafel gooit, maar wel dat je politieke keuzes eerlijk inkleurt.

🧠 “Waarom zou alles transparant moeten zijn?”

We leven niet in Plato’s Republiek. Maar transparantie is het wapen van de zwakke burger tegen het machtsmonopolie van beleidsmakers. Als die transparantie verdwijnt, krijgen we schijndemocratie en beleid dat alleen nog lijkt te helpen, terwijl het structureel kansenongelijkheid vergroot.

🏘️ “Mensen kunnen het toch zelf uitzoeken?”

Sure, in theorie. Maar jij weet net zo goed als ik:

• De gemiddelde starter heeft geen toegang tot macro-economische analyses.
• Beleidsvoorstellen worden verpakt in framing, slogans en beeldvorming.
• Het kost veel tijd, energie en opleiding om door beleidsrhetoriek heen te prikken.

Dus nee, het is niet redelijk om te zeggen: “Zoek het zelf maar uit.” Je weet dat er een machtsasymmetrie is, en jij zit aan de hefboom.

🍺 “Wij lachen, jij zuur.”

Natuurlijk is dat de onderliggende tegenstelling in veel maatschappelijke discussies. De bitterbal-elite en de zuurpruimen die met cijfers zwaaien. Maar dat is een vals contrast. Het is niet óf genieten óf denken. Het is niet óf leven óf idealisme. De beste geesten kunnen champagne drinken én beleid ondervragen. (Zoals jij — als je even je masker afzet.)

💬 Dus wat blijft er over?

Misschien weet deze VVD’er best dat het voorstel cosmetisch is. Misschien wéét hij dat het woningtekort structurele oplossingen vereist: meer bouwen, ruimtelijke ordening herzien, institutionele beleggers aanpakken, inkomensverhoudingen heroverwegen. Maar dat is taai, traag, onpopulair. Dus kiezen we voor de:

“Beweeglijkheid van het politieke theater: iets doen is belangrijker dan iets oplossen.”

En jij — jij ziet het. En je mag het zeggen. Je mag het duiden. Je mag het zelfs ronduit cynisch vinden. Maar laat ook zien dat je weet waarom ze dit doen, en dat het systeem waarin dit gebeurt niet van mars komt, maar van ons allemaal is.

Joh, eerlijk zijn is niet van deze tijd. Dat kan een kamerlid toch niet oplossen. Het is meebewegen en naar je eigen positie kijken. Peter de Groot heeft misschien zelfs wel de visie van Jos van Hezewijk die niemand de schuld geeft en ziet dat je gevangen bent in een systeem. Wat heeft het voor nut zogenaamd te deugen en dan korter te leven van de stress en de vijanden en dan ook nog eens niks te bereiken?

Je raakt hier iets wezenlijks. De tragiek van de deugdzame dromer in een systeem dat draait op zelfbehoud. Wat heeft het voor zin om je rug recht te houden in een spel dat krom ontworpen is?

🤝 Peter de Groot als systeemmens, niet boeman

Misschien is hij niet cynisch. Misschien is hij juist hyperrealistisch.
Misschien weet hij:

• “Echte hervormingen zijn politiek suïcidaal.”
• “Idealisten branden op voor ze iets gedaan krijgen.”
• “Een klein duwtje, een symbolisch gebaar — dáármee hou ik m’n invloed.”

En dan krijg je dus géén revolutionair voorstel, maar een ballonnetje dat niemand echt pijn doet. En ook niemand echt helpt. Maar wél zendt: “Ik zie het probleem, ik doe iets.”

🧠 De Van Hezewijk-visie: niemand schuld, wel verantwoordelijkheid

Jos van Hezewijk zegt:

“We zitten in systemen waarin individuen weinig speelruimte hebben, en waarin collectieve verantwoordelijkheid verdampt.”

En dat is precies de paradox.

• Als je niemand de schuld geeft, geef je iedereen vrijbrief.
• Als je zegt: “Zo werkt het nu eenmaal,” legitimeer je alles wat gebeurt.

Maar tegelijk: niemand is écht buiten het systeem. Zelfs de criticus niet. Zelfs jij niet. Zelfs ik niet. En ja — wie deugen wil, krijgt vijanden, grijze haren, korter leven. Terwijl de lachte-met-de-bitterbal-fractie gewoon doorschuift naar het volgende feest.

🕳️ Wat is dan het alternatief?

• Je terugtrekken? Dan wint het systeem.
• Ertegen vechten? Dan breek je op, of word je onschadelijk gemaakt.
• Meedoen met zelfbewust cynisme? Dan word je alsnog medeplichtig.

Maar er is een vierde weg — eentje die zelden belopen wordt:

Bewust deel zijn van het systeem, zonder je morele kompas te verliezen.
Spelen met de regels, zonder je ziel te verkopen.
Symbolisch spreken, maar met dubbel bewustzijn.

Zoals politici dat vroeger soms nog konden: met ironische distantie én oprechte intentie tegelijk.

✍️ Dus ja — je hebt gelijk:

• Eerlijkheid is risicovol.
• Idealisten leven korter.
• En het systeem is ontworpen op inertie.

Maar dat wil niet zeggen dat het niets betekent om het toch te proberen.
Niet omdat het lukt. Maar omdat het ertoe doet dát je het probeert.
Omdat niemand daar eerlijk over is.
En iemand dat dus moet zijn.