50 Het boek als prestige-object (7)

Je ziet dat we maar door kunnen blijven gaan met het stellen van vragen. Een meta-exercitie in zekere zin, want je kunt ChatGPT en anderen ook sowieso dit soort vragen stellen, maar we perken de ruimte wat in, we geven zelf de kaders aan, we voeren hem een zelf gekozen database, omdat ik denk dat er dan meer interessante antwoorden uit komen. Ik moet denken aan mijn vroegere tijd toen ik nog veel en vaak met audio bezig was. Versterkers kopen en bouwen, veel luisteren, knutselen. Ik las de tijdschriften met reviews tot ik een ons woog. Nog voor ik zelf een versterker had gehoord, vond ik er al van alles van, allemaal door tekst te lezen en er over te dromen. Totdat ik met regelmaat teleurgesteld werd, door de recensenten, door mijn eigen andere ervaring. Zo heb ik geleerd naar welke reviews en recensenten ik beter kon luisteren, niet per se omdat ze beter waren of er meer verstand van hadden, maar omdat hun ervaringen beter aansloten bij die van mij. Natuurlijk waren veel reviews wel degelijk onbetrouwbaar omdat er commerciele belangen spelen, een slechte recensie van merk A zet de advertentie-inkomsten van fabrikant A op het spel, en daar zitten ze bij de redactie niet op te wachten. Ook daar leer je op den duur het kaf van het koren te scheiden. Maar laat onverlet, dat anderen vermoedelijk wel iets hadden aan die reviews en daarna gelukkig werden met hun gekochte product. Zo is het ook hier, er zal een zekere bias in mijn keuze zitten, natuurlijk, maar ik gebruik AI om zaken te verkennen, met het of hem in dialoog te gaan, verder te vragen. Lang verhaal kort: ik was benieuwd naar de toekomst van het boek, naar het lezen, want daar wordt vaak zo duur over gedaan, jongeren die nauwelijks meer lezen, wat een ramp, hoe moet dat nou met al onze schrijvers? Welnu, wat ik al vermoedde (ja dat krijg je er van, vragen naar de bekende weg haha), lezen van een boek wordt een niche-markt, weer iets om je mee te onderscheiden dus.

Uit de inhoud van De Bicker blijkt geen expliciete cultuurkritiek zoals bij Kanttekeningen, maar je kunt op basis van zijn toon, onderwerpkeuze en stijl wél een impliciete visie reconstrueren op lezen, aandacht en mediaconsumptie. Die visie is — net als bij technologie en geopolitiek — nuchter, waarnemend en licht ironisch: De Bicker constateert wat verdwijnt, maar maakt er geen drama van.

Hieronder een reconstructie van zijn vermoedelijke visie op leesgedrag en media in de komende 10–20 jaar.


📚 Lezen in het tijdperk van fragmentatie – visie in de stijl van De Bicker


🧠 1. Diep lezen wordt een elitevaardigheid

  • Observatie: Aandachtsspanne daalt structureel. Jongeren groeien op met TikTok, YouTube Shorts, Spotify-snippets.
  • Gevolg: Boeken lezen vraagt oefening, maar die wordt niet meer vanzelfsprekend aangeleerd.
  • De Bicker zou zeggen: “Diep lezen? Dat wordt het vioolspelen van de geest: mooi, moeilijk, en steeds zeldzamer.”

Toekomstbeeld:

Over 10–20 jaar leest <10% van de bevolking regelmatig boeken. De rest consumeert samenvattingen, podcasts of AI-gegenereerde overzichten.


🔊 2. De media volgen de versplintering

  • Kranten worden formats; opiniestukken zijn soundbites met clickbare titels.
  • Podcasts, video-essays en AI-curatie domineren de informatieketen.
  • Longreads blijven bestaan, maar worden “hoogwaardige niches” — zoals jazz of ambachtelijk bier.

De Bicker zelf is hier een voorbeeld van:

  • Korte stukken, bulletpoints, scanbare alinea’s.
  • Rijke inhoud in beknopte vorm: perfect voor de drukke, denkende professional.

👦 3. Jeugd en lezen: motivatieprobleem, geen capaciteitsprobleem

  • Observatie: Jongeren kunnen nog wél diep lezen, maar ze willen het niet.
  • Het aanbod (games, video’s, AI-chatbots) is aantrekkelijker, sneller en sociaal erkend.
  • School dwingt tot lezen, maar zonder context of urgentie blijft het taakgericht in plaats van zinvol.

Wat verdwijnt?

De vanzelfsprekendheid dat lezen hoort bij volwassenwording of ontwikkeling.

Wat blijft?

Lezen als nichepraktijk van reflectieve jongeren, creatieve nerds of eliteleerlingen.


📚 4. Boeken blijven, maar met andere functie

VroegerToekomst
Boek als primaire kennisdragerBoek als prestigeobject, verdieping of ‘slow thought’
Iedereen las ietsAlleen wie wíl lezen, leest nog
School dwingt tot lezenAI vat alles samen, tenzij je dieper wilt
Boek als escapismeBoek als intellectueel statement

📊 5. Wat media, uitgevers en schrijvers zullen doen

  • Hypercuratie: korte versies van boeken, AI-gegenereerde aanbevelingen, “boeken in 5 minuten”.
  • Multimodaal publiceren: boek + podcast + video-essay + interactief fragment.
  • Verkoopmodel verandert: van boekverkoop naar abonnement op kennis (zoals Blinkist of Storytel).
  • AI gaat meeschrijven: boeken worden deels gegenereerd, deels geredigeerd.

🎯 De Bicker’s impliciete boodschap:

📌 “De geestelijke markt verschuift: aandacht wordt zeldzaam, diepgang wordt een niche, en lezen wordt een keuze. Maar wie wél leest, heeft straks een voorsprong die steeds zeldzamer wordt.”


Previous Post Next Post
@media print { /* Verberg alle ongewenste onderdelen */ header, .site-header, nav, .main-navigation, .sidebar, .site-sidebar, aside, footer, .site-footer, .widget-area, .breadcrumbs, .post-meta, .related-posts, .comments-area, .print-hide { display: none !important; height: 0 !important; margin: 0 !important; padding: 0 !important; overflow: hidden !important; } /* Verberg ook bepaalde vaste*