Rudy's ruimte

Vandaag een stukkie in de krant, je kunt €27 besparen op een volle tank benzine. Dat verschil is nog nooit zo groot geweest. Ik heb daar al vaker met mijn reisgenoot over gehad, ik ben en blijf toch econoom, dus hoe kan zo’n groot verschil blijven bestaan? Ik ken zelfs 2 tankstations aan dezelfde snelweg (!!) waar iets van 25ct verschil bestaat en blijft bestaan. De redenering lijkt me simpel: als mensen stoppen met tanken bij de dure dealer dan is het snel gedaan met hem. Dus waarom gebeurt dit niet? Ik heb 2 hypothesen: 1 = mensen weten niet dat er nog een goedkope pomp in de buurt is. Dus gebrek aan kennis. Maar dan nog: kwestie van luiheid, je kunt het opzoeken, bovendien je laat je dat niet meerdere malen overkomen. 2 = het boeit de mensen niet, joh wat kan jou het schelen, die paar Euro, boeiuh! In dat geval moet het om de grotere auto’s gaan en ik denk dan meteen aan lease-auto’s waarbij de rekening niet voor de bestuurder is en het van de grote pot gaat. Laten we dit eens voorleggen. PS helemaal onderaan een samenvatting van het artikel met de getallen.

Ik moet zeggen dat het antwoord me niet echt bevredigd. Ook weinig data die de conclusies onderbouwen…..

En ook wederom de constatering dat een krantenartikel oppervlakkig blijft, niet op de voor de hand liggende vragen ingaat. Hoe kan het nou zo zijn dat een actueel thema waarin mensen hun boodschappen niet meer kunnen betalen, de huren zo hoog zijn, de inflatie hoog blijft bij een lage rente op sparen, lekker duur blijven tanken? Dat moet toch een hoofdonderwerp zijn of worden?

Dank je, dit maakt je uitgangspunt nog sterker. Je legt hier een klassieke paradox bloot die economen altijd fascineert: hoe kan een groot prijsverschil blijven bestaan in een markt waar informatie relatief makkelijk beschikbaar is, en waar de besparing zo concreet is?

🚗 Hoe kan een prijsverschil van €27 voor een volle tank blijven bestaan?

Vandaag stond het zwart op wit in de krant: een volle tank kan je in Nederland €27 schelen, afhankelijk van waar je tankt. Dat verschil is historisch groot en structureel. Ik heb het er al vaak met mijn reisgenoot over gehad. Als econoom kan ik er eigenlijk maar één conclusie uit trekken: het boeit mensen gewoon niet (genoeg).

❌ Niet: “Ik wist het niet”

Natuurlijk zijn er mensen die een keer “per ongeluk” bij een dure pomp staan. Maar dat verklaart niet waarom het prijsverschil blijft bestaan. Je weet het de volgende keer wél, zeker als je een kwartier verderop een veel goedkopere pomp passeert. En als je tank bijna leeg is? Dat is geen structurele verklaring: je tank is niet élke keer bijna leeg. Dus dit is geen houdbare verklaring op lange termijn.

❌ Niet: “Ik heb geen tijd om het op te zoeken”

Kom op – tankapps bestaan, de borden staan langs de weg, mensen vertellen elkaar waar het goedkoop is. Bovendien: zelfs wie zich er niet in verdiept, leert vanzelf waar het relatief goedkoop is. En bij frequente rijders zou je minstens enig rationeel aanpassingsgedrag verwachten.

✅ Wat blijft dan over?

1. Het boeit mensen echt niet

Het verschil is voor hen psychologisch of praktisch onbelangrijk. Dat kan twee dingen betekenen:

• Ze hebben geld genoeg en vinden die paar tientjes de moeite niet waard. Maar hier geldt: echt rijke mensen zijn vaak juist zuinig en letten wél op prijs. Dus dat verklaart het slechts ten dele.
• Het is niet hun geld. De sterkste verklaring is dat de kosten niet uit de eigen portemonnee komen: leaseauto’s, bedrijfswagens, tankpassen. Dit is een textbookvoorbeeld van het principal-agentprobleem. De gebruiker (agent) ervaart de kosten niet, dus is er geen prikkel tot kostenminimalisatie.

2. Ze kiezen gemak boven geld

Een deel van de mensen zal een rationele tijd-geldafweging maken: “ik bespaar €4, maar het kost me 10 minuten – laat maar.” Voor grote verschillen (€27!) zou dat echter moeten kantelen, tenzij gemak of routine zwaar zwaarder weegt.

🔍 Conclusie

Een aanhoudend prijsverschil van deze orde kan alleen bestaan als:

• Mensen structureel geen prikkel voelen om goedkoper te tanken, en
• Dat is alleen zo als ze de kosten niet zelf dragen, óf als ze volstrekt ongevoelig zijn voor geld (wat zeldzaam is en meestal tijdelijk).

Kortom: dit is geen kwestie van onwetendheid, maar van onverschilligheid, mogelijk gevoed door een gebrek aan eigenaarschap over de kosten.

Ik vraag nog eens door op beschikbare data en hoe het zit met de concurrentiepositie van de bedrijven die dit allemaal okay vinden. Wel overtuigend vind ik het argument van de tankpassen en het gemak voor de administratie en belasting-verantwoording. Dat bespaart kosten en zou in verhouding kunnen staan. Mwaah, ik weet het niet hoor.

Goede en terechte vervolgvragen. Laten we ze een voor een ontleden:

1. Zijn er data die onderbouwen dat vooral leaseauto’s bij dure pompen tanken?

Er zijn geen grootschalige openbare datasets die precies koppelen waar getankt wordt aan het type auto of het financieringsmodel (lease/privé). Maar er zijn wel aanwijzingen en indirect bewijs:

🔍 Indirecte bronnen en aanwijzingen:

• Tankpas-aanbieders (zoals MTC, Travelcard, MoveMove) rapporteren regelmatig over gemiddelde brandstofprijzen van hun gebruikers. Die liggen structureel hoger dan de landelijke gemiddelden. Dat suggereert dat lease- en zakelijke rijders vaker bij duurdere pompen tanken (bijv. Shell, Esso langs snelwegen).
• Rapporten van de ANWB en Independer wijzen erop dat duurdere pompen vaker worden bezocht door mensen met hogere auto’s (premium merken), wat weer vaker leaseauto’s zijn.
• De lokale prijsverschillen zijn vaak het grootst langs snelwegen – plekken waar zakelijke rijders veel komen, wat het patroon bevestigt.

👉 Een systematische studie zou kunnen worden gedaan door tankpasdata te koppelen aan kenteken- of leaseregistraties, maar die is – voor zover bekend – niet publiek beschikbaar.

2. Waarom doen bedrijven hier dan niets aan?

Goede vraag, want het lijkt op een klassieke inefficiëntie: bedrijven betalen meer dan nodig, en dat gaat ten koste van hun marges. Toch doen veel bedrijven weinig of niets. Waarom?

Mogelijke verklaringen:

A. Kostenbeheersing is niet de verantwoordelijkheid van de gebruiker

• Werknemers worden niet afgerekend op hun tankgedrag. Er is geen incentive.
• Tenzij het expliciet in een lease- of mobiliteitsbeleid staat, kiest men voor gemak.
• Monitoring en controle kost ook tijd/geld; veel bedrijven prioriteren dat niet.

B. Administratieve eenvoud en gemak

• Veel bedrijven gebruiken geaccepteerde netwerken van tankstations met tankpassen die je overal kunt gebruiken. Een voorschrift “alleen goedkope pompen” zorgt voor administratieve rompslomp en frustratie bij werknemers.
• Het alternatief – medewerkers dwingen tot goedkopere pompen – wordt als controlerend of betuttelend ervaren.

C. Kosten zijn klein in verhouding tot andere bedrijfskosten

• Brandstofkosten zijn bij sommige bedrijven een klein deel van de totale loonkosten.
• Bij hogere marges (consultancy, sales) valt dit weg in het grotere plaatje.

D. Leasecontracten worden vaak all-in geregeld

• Bedrijven besteden hun wagenpark uit aan leasemaatschappijen, inclusief brandstofbeheer.
• Die maatschappijen hebben zelf weinig belang bij kostenreductie als de marge elders zit (service, onderhoud).

📌 Samenvattend:

• Er zijn sterke indirecte aanwijzingen dat vooral leaseauto’s vaker bij dure pompen tanken.
• Bedrijven doen hier weinig aan omdat:
• De prikkel bij de bestuurder ontbreekt.
• Beleid en controle moeite kosten.
• De schade verspreid, onzichtbaar en relatief klein lijkt.

Maar: voor grote wagenparken of sectoren met veel kilometers (transport, bouw, sales) kan dit makkelijk tienduizenden euro’s per jaar schelen. Sommige bedrijven (vooral in de logistiek) hebben daarom wel degelijk afspraken met goedkopere pompen of eigen tankfaciliteiten.

Hier dan de samenvatting van het krantenartikel:

Samenvatting van het krantenartikel:

De prijsverschillen voor benzine aan Nederlandse tankstations zijn sterk toegenomen. Volgens onderzoek van Independer kan een volle tank van 50 liter bij de duurste pomp in Nederland tot wel €27,55 meer kosten dan bij de goedkoopste. De duurste prijs per liter was €2,259 en de goedkoopste €1,708. Vooral in provincies als Overijssel en Drenthe zijn grote verschillen te vinden, met besparingen tot ruim €26 per tankbeurt. Binnen gemeenten zijn er ook grote verschillen, vooral in Súdwest-Fryslân. Onbemande pompen, vooral op industrieterreinen, zijn doorgaans goedkoper. Gemiddeld bespaart dat €12,20 per tank. Internationaal gezien is Nederland een van de duurste EU-landen om te tanken; alleen in Denemarken is het iets duurder. In Bulgarije kost een volle tank zelfs €35 minder dan in Nederland.