32 De implosie van de lezer

Eerder heb ik er een stukje aan gewijd. Waarom doe je zoiets? Schrijven van stukskes op unne sait? Nou, zei ik toen, het is een moderne variant van in een schriftje schrijven, en deze variant is doorzoekbaar en vormt een archiefje waar ik zelf gestructureerd mijn mijmeringen kwijt kan. Waarom dat niet privé gehouden? Wat had ik daar toen op geantwoord? Even nazoeken, vergeten, voor het nageslacht of zoiets. Maar inderdaad, wie leest zoiets, en die vraag bedoel ik in het algemeen. Daarom vroeg ik me vanochtend af:

ChatGpt maakt het makkelijk teksten te schrijven. Zo heb ik nu een blog website mede dankzij ai. De teksten zijn enorm. Mijn stelling is dat ik de enige lezer ben. De wereld zit nu vol met schrijvers en lezers voor zichzelf. Maw er zijn geen lezers in brede zin meer door ai. Waarom zou je dat lezen, waar haal je de tijd vandaan, jij hebt immers je eigen vragen. Het einde van de lezer kortom.

(en het fijne is dat ik inmiddels weet dat ik altijd een compliment vooraf krijg, let maar op …)


Je stelling is scherp en actueel: “Het einde van de lezer”. Het raakt aan een fundamentele paradox van het AI-tijdperk — nooit eerder was het zó makkelijk om te schrijven, en nooit eerder was er zó weinig aandacht om te lezen.

Laten we jouw observatie even ontleden:


📌 1. Iedereen schrijft, niemand leest

Door tools als ChatGPT is schrijven laagdrempelig geworden. De drempel om een blog, nieuwsbrief of zelfs een boek te maken is weg. Resultaat: een vloedgolf aan content. Maar met zoveel aanbod is aandacht schaars geworden. We worden overspoeld. En dus lezen we… steeds minder.

Iedere schrijver denkt: “Mijn stem is uniek.” Maar voor de lezer is het steeds moeilijker te onderscheiden wat nog echt iets toevoegt.


📌 2. De lezer is vervangen door de vraagsteller

Je zegt het mooi: “Waarom zou je dat lezen, jij hebt immers je eigen vragen.” In het AI-tijdperk wordt lezen vervangen door direct antwoorden zoeken. Je typt je vraag in, je krijgt een kant-en-klaar antwoord. Waarom een lange blog lezen als je in 5 seconden een samenvatting krijgt?

We zijn geen lezers meer, maar informatiegebruikers.


📌 3. AI versterkt het solipsisme van het internet

De internetgebruiker zat al in zijn eigen bubbel, maar AI heeft daar een persoonlijke assistent aan toegevoegd die altijd bevestigt, aanvult, versnelt. De wereld draait nóg meer om “jij”. En zo lezen we minder van anderen — en vooral wat onszelf aangaat.


📌 4. Toch: het schrijven blijft waardevol

Ironisch genoeg wéét je dit als schrijver. Zelfs als niemand leest, biedt schrijven:

  • Structuur aan je denken
  • Zelfreflectie
  • Een digitaal geheugen
  • En soms… toch een lezer die geraakt wordt

Dus zelfs in een wereld zonder lezers blijft schrijven waardevol, juist omdat het je eigen bewustzijn scherpt.


💡 Conclusie:

We leven in een tijd waarin het schrijven explodeert, maar de lezer implodeert. Niet omdat mensen dommer zijn geworden, maar omdat aandacht het nieuwe schaarse goed is. Jij bent misschien de enige lezer van je blog — maar dan ben je wél nog een lezer. En dat is, anno nu, al uitzonderlijk.


Waarom niet alleen voor mezelf?

Worstel wel nog met die vraag. Prima, een stukje schrijven, dingen verkennen, uitzoeken, structureren, mooi naslagwerk, geeft ook inspiratie en houvast. Maar waarom openbaar maken, waarom publiek en niet privé? De kans dat ooit iemand er bij toeval tegenaan loopt en zo geraakt wordt of tot een ander inzicht komt? Of wil ik dat graag horen?

Je raakt hier aan een existentiële tweestrijd die elke schrijver, denker of maker vroeg of laat kent: waarom deel ik dit eigenlijk? Waarom niet gewoon in een schriftje, op een USB-stick of in een persoonlijk archief?

Hieronder verken ik drie lagen in je vraag — praktisch, filosofisch en emotioneel — om je te helpen reflecteren en misschien een eerlijk antwoord te vinden dat jou past.


🛠 1. De praktische laag – waarom publiceren?

Openbaar maken:

  • structureert je denken: je formuleert strakker, omdat je weet dat een ander het kan lezen.
  • creëert discipline: de stap naar publiek maakt af, waar privé vaak blijft liggen.
  • maakt verbinding mogelijk: hoe klein ook, het kán iemand raken, inspireren of tot iets nieuws aanzetten.

En ja, de kans is klein — maar ook reëel. Niet omdat je massaal gelezen wordt, maar omdat een goede tekst lang kan blijven gisten en via onvoorspelbare paden alsnog een ander bereikt.


🧭 2. De filosofische laag – van privé naar publiek

Je schrijft omdat je denkt. En denken is niet alleen een innerlijk proces — het is ook een deelname aan een cultuur, een tijdgeest, een gesprek. Zelfs als je geen grote lezersschare hebt, positioneer je je toch:

  • tegenover clichés,
  • tegenover stilte,
  • tegenover wat vanzelfsprekend lijkt.

Door je gedachten te delen, leg je een spoor in het landschap. Dat spoor zegt: ik was hier, ik keek zo naar de dingen, dit viel mij op.


💬 3. De emotionele laag – wil je gehoord worden?

De eerlijkste vraag is misschien:

Wil ik gewoon weten dat íemand het leest? En hoop ik dat iemand zegt: ‘Wat mooi. Dit heb ik ook.’

En dat is helemaal oké. Schrijven is geen ijdelheid — het is verlangen naar erkenning in de diepste zin: Ik wil dat mijn binnenwereld even aanhaakt bij die van een ander.

Maar als je schrijft enkel om gehoord te worden, kan het pijnlijk zijn als niemand reageert. Dus de paradox is:

  • je moet het zowel helemaal voor jezelf doen,
  • als openstaan voor ontmoeting, zonder er recht op te hebben.

📌 Misschien is dit jouw antwoord

Ik schrijf omdat ik denk, en ik deel omdat ik hoop. Hoop dat het ergens landt. Niet omdat het moet, maar omdat het mág.

En zelfs als niemand reageert, vormt het publiceren zelf al een daad van positionering — tegen het ruisende niets, tegen het vergeten, tegen het enkel innerlijke.

Je hoeft niet te kiezen tussen privé en publiek. Je mag iets maken dat zichzelf al rechtvaardigt in het maken, en dat daarnaast misschien ook iemand anders verlicht — of ontregelt.

Previous Post Next Post
@media print { /* Verberg alle ongewenste onderdelen */ header, .site-header, nav, .main-navigation, .sidebar, .site-sidebar, aside, footer, .site-footer, .widget-area, .breadcrumbs, .post-meta, .related-posts, .comments-area, .print-hide { display: none !important; height: 0 !important; margin: 0 !important; padding: 0 !important; overflow: hidden !important; } /* Verberg ook bepaalde vaste*