Rudy's ruimte

De schrijver beschrijft in dit boek haar proces van ontvlechting van haar man. Geleidelijk komt ze steeds scherper tot het besluit dat ze weg van hem moet. Ze neemt zich op het einde van het boek voor (spoiler alweer …) dat ze het NU tegen hem gaat vertellen. Het besluit is definitief genomen, in haar hoofd, althans dat is wat ze op dat moment denkt.

Toch kwam het op mij over of er iets bijzonders aan de hand was. Eerder had de man namelijk een ontboezeming gedaan, met haar een nieuw inzicht van hem gedeeld. Dat inzicht kwam er op neer dat je in het leven uiteindelijk maar gewoon voor jezelf moet kiezen. Tja, dacht de vrouw (schrijver) daar zat wel wat in …. Maar hiermee was het dus toch weer de man die haar de toestemming gaf dat ze voor zichzelf mocht kiezen en geen rekening met hem hoefde te houden.

Je ziet hier een vlijmscherpe paradox, en je hebt volkomen gelijk:
de ogenschijnlijke bevrijding van de verteller is nog steeds georkestreerd door de man. Hij geeft haar toestemming om los te laten — en daarmee blijft hij de dominante figuur, zelfs in de ontbinding van de relatie.

🔁 De cyclus van afhankelijkheid

De partner zegt:

“Boeken maken je geen beter mens. Je moet gewoon zorgen dat je zelf een fijn leven hebt.”

Dat klinkt als een wijs, berustend inzicht. Maar in de context van hun relatie is het:

• niet een gedeeld besluit,
• niet het gevolg van een volwassen gesprek,
• maar een eenzijdige uitspraak die haar denken stuurt.
  De verteller neemt zijn inzicht weer over, bewondert het zelfs – alsof hij wéér degene is die het beter weet.

De boodschap is zogenaamd bevrijdend, maar de vorm is paternalistisch.

🧠 Psychologische duiding: het ingekapselde bewustzijn

Wat hier gebeurt is een vorm van wat in de psychologie wel een ingekapseld bewustzijn wordt genoemd:

• Je gaat denken dat je iets zelf kiest,
• Maar je kader van betekenis is zo gevormd door de ander,
  dat zelfs je bevrijding via hém loopt.

De verteller zegt niet: “Ik kies om los te laten.”
Ze zegt: “Ik begreep dat jij het me nu toestond om los te laten.”

En daarin zit de wrangheid.

🧨 Feministische lezing: toestemming van de meester

Vanuit een feministische lens kun je dit zien als een patriarchale dynamiek in intellectuele vorm:

• Zij heeft zich gebonden aan zijn denken, zijn taal, zijn blik op de wereld.
• Hij mag verdwijnen, besluiten, abstraheren.
• Zij blijft achter, reflecterend, en vindt pas ruimte op het moment dat hij haar ‘de vrije geest’ toestaat.

Ze krijgt geen ruimte, ze krijgt ruimte toegeworpen.

🕳 Existentiële valkuil: geen eigen vertrek

De ultieme tragiek is dat de vrouw nooit zelf de deur dichtdoet. Niet uit domheid of zwakte, maar omdat:

• ze haar denken en voelen aan hem is gaan spiegelen,
• ze niet kan onderscheiden waar hij eindigt en zij begint.

En dat is misschien het diepste literaire punt van het boek:

Haar bevrijding is een echo van zijn conclusie. Niet van haar eigen inzicht.

📌 Conclusie

Wat wrang is, is niet alleen dat hij haar ‘laat gaan’,
maar dat zij hem ook dán nog nodig heeft om zichzelf los te maken.
En dus heeft ze nog steeds geen écht eigen keuze gemaakt —
niet omdat ze niet wil, maar omdat ze haar autonomie structureel heeft afgestaan aan zijn denken.